Steunberen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een steunbeer, ook bekend als contrefort, is een verticale betonnen of gemetselde muurverzwaring die is aangebracht om de zijwaartse druk van gewelven, luchtbogen, kappen, gronddruk of waterspanning op te vangen en af te voeren naar de fundering.
Omschrijving
Steunberen zijn massieve uitbouwsels die dienen ter versteviging van een muur. Ze worden voornamelijk toegepast om horizontale krachten, zoals spatkrachten van gewelven of de druk van grond of water, op te nemen en naar de fundering over te brengen. Dit maakt het mogelijk om hogere en dunnere muren te construeren dan zonder deze ondersteuning mogelijk zou zijn. Steunberen zie je veel bij historische gebouwen, zoals kerken, met name in de gotische architectuur. Ze kunnen direct tegen de muur gebouwd zijn of, in het geval van luchtbogen, losser staan en via de boog de krachten overbrengen. Een steunbeer onderscheidt zich van een pilaster door zijn grotere diepte ten opzichte van de breedte, en heeft primair een constructieve functie, in tegenstelling tot de meer decoratieve pilaster. De steunbeer versmalt vaak naar boven toe, wat 'versnijden' wordt genoemd, met soms waterlijsten tussen de delen.
Toepassingen
Steunberen worden van oudsher gebruikt bij hoge muren en gewelven in gebouwen, zoals gotische kerken, om spatkrachten op te vangen. Ze kunnen ook worden ingezet om horizontale krachten als gevolg van gronddruk of waterspanning te weerstaan, bijvoorbeeld bij keerwanden of tuinmuren. Bij vrijstaande steigers kunnen steunberen de stabiliteit vergroten door de basis te verbreden wanneer verankering niet mogelijk is. In moderne constructies worden steunberen soms nog toegepast voor structurele versterking, stabilisatie of als esthetisch element.
Vormen
Steunberen kunnen verschillende vormen aannemen. Enkele veelvoorkomende vormen zijn schuin uitgemetselde steunberen die schuin aflopen, haakse steunberen en overhoekse steunberen die diagonaal op de hoek van twee muren worden geplaatst. Een luchtboog kan worden beschouwd als een steunbeer in de vorm van een boog, die de zijwaartse druk van een gewelf opvangt en afleidt naar een steunpunt zoals een luchtboogstoel of een vrijstaande steunbeer.
Gebruikte bronnen: