Pilaren
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een pilaar is een stevig, verticaal dragend element in een bouwwerk, vaak met een vierkante of rechthoekige doorsnede, ontworpen om verticale druk te dragen en gewichten van bovenliggende constructies over te brengen naar de fundering.
Omschrijving
Pilaren zijn essentiële onderdelen van de draagconstructie in diverse bouwwerken, zoals gebouwen, bruggen en poorten. Ze onderscheiden zich van zuilen, die doorgaans een ronde doorsnede hebben en vaker decoratief worden toegepast, hoewel ze ook een dragende functie kunnen hebben. In tegenstelling tot zuilen, hebben pijlers (een term die soms door elkaar wordt gebruikt met pilaar) meestal geen uitgesproken basement of kapiteel en vertonen ze geen verjonging naar boven toe. Pilaren worden gebruikt om geconcentreerde krachten af te dragen, zoals bij skeletbouw waarbij het gewicht van het gebouw via kolommen (pilaren/zuilen/pijlers) en liggers wordt gedragen.
Verschil met zuil en pilaster
Hoewel de termen pilaar, zuil en pijler soms door elkaar worden gebruikt, zijn er bouwkundige verschillen. Een zuil heeft meestal een ronde doorsnede en is vaak voorzien van een basement, schacht en kapiteel, zoals bekend uit de klassieke bouworden (Dorisch, Ionisch, Korinthisch). Zuilen konden zowel dragend als decoratief zijn, zeker in de Romeinse bouwkunst. Een pilaster daarentegen is een rechthoekige muurverzwaring die slechts weinig uitsteekt en voornamelijk een decoratieve functie heeft, hoewel in de renaissance en barok ook pilasters met een constructieve rol voorkwamen. Een pijler, vergelijkbaar met een pilaar, is traditioneel een gemetselde ondersteuning met een vierkante of rechthoekige doorsnede en mist vaak de verfijnde afwerking van een zuil.
Toepassing en materialen
Pilaren worden in diverse bouwconstructies toegepast, waaronder bruggen, poorten en in de draagstructuur van gebouwen, met name in skeletbouw. Historisch werden pilaren vaak uit natuursteen of metselwerk vervaardigd. In moderne bouw worden diverse materialen gebruikt, zoals staal, gewapend beton, hout en metselwerk, afhankelijk van de vereiste sterkte, esthetiek en toepassing.
Vergelijkbare termen
Kolommen
Gebruikte bronnen: