Steunbeer
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een steunbeer, ook wel contrefort genoemd, is een verticale verzwaring van een muur, meestal uitgevoerd in metselwerk of beton, bedoeld om zijwaartse krachten op te vangen en stabiliteit te bieden aan de constructie.
Omschrijving
Steunberen worden toegepast om de zijwaartse druk, ook wel spatkrachten genoemd, van gewelven, luchtbogen of kappen op te vangen en af te voeren naar de fundering. Ze zijn een kenmerkend element in historische bouw, met name in de gotische architectuur, waar ze hoge muren en gewelven ondersteunen en mede de constructie van grote ramen mogelijk maakten. Steunberen kunnen ook horizontale krachten opnemen die voortkomen uit bijvoorbeeld gronddruk of waterspanning. De vorm van een steunbeer is vaak zo ontworpen dat deze naar boven toe geleidelijk minder zwaar wordt, dit 'verjongen' gebeurt veelal stapsgewijs, wat 'versnijden' wordt genoemd.
Verschil met pilaster
Een steunbeer onderscheidt zich van een pilaster. Bij een steunbeer is de diepte van de muurverzwaring groter dan de breedte, terwijl bij een pilaster de breedte domineert en de functie meer decoratief dan puur dragend kan zijn.
Vormen en Toepassingen
Steunberen kunnen in verschillende vormen voorkomen, zoals schuin uitgemetselde, haakse of overhoekse steunberen. Ze werden traditioneel veel gebruikt bij kerken en andere grote gebouwen uit de Middeleeuwen. Tegenwoordig worden ze in moderne bouwtechnieken minder vaak constructief toegepast vanwege alternatieven zoals staalconstructies en gewapend beton, hoewel ze soms nog uit esthetische overwegingen of bij restauraties worden toegepast.
Vergelijkbare termen
Schoorsteen
Gebruikte bronnen: