Steenkool
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Steenkool is een fossiele brandstof gevormd uit plantenresten onder hoge druk en temperatuur, voornamelijk bestaande uit koolstof, en wordt gebruikt als brandstof.
Omschrijving
Steenkool is een sedimentair gesteente van plantaardige oorsprong dat miljoenen jaren geleden is gevormd uit organisch materiaal onder anaerobe omstandigheden. Het bevat hoofdzakelijk koolstof, waterstof, zuurstof, stikstof, en zwavel. De chemische samenstelling kan variëren afhankelijk van de ouderdom en herkomst. Door de hoge calorische waarde is steenkool een belangrijke energiebron voor bijvoorbeeld elektriciteitscentrales en in de staalindustrie.
Soorten steenkool
Er bestaan verschillende soorten steenkool met uiteenlopende eigenschappen en toepassingen, zoals bruinkool, subbitumineuze kolen, bitumineuze kolen en antraciet. Antraciet is de hardste soort en heeft doorgaans het hoogste koolstofgehalte en een laag zwavelgehalte. Vroeger werden diverse soorten en maten steenkool gebruikt als huisbrand, aangeduid met 'nootjes'.
Toepassingen en bijproducten in de bouw
Steenkool wordt in de bouwsector niet direct als constructiemateriaal gebruikt, maar is historisch gezien ingezet als brandstof in processen zoals baksteenfabricage en kalkovens. Een belangrijk bijproduct van de verbranding van steenkool in elektriciteitscentrales is vliegas. Poederkoolvliegas, afkomstig van steenkool, wordt in Nederland volledig hergebruikt en verwerkt in cement, beton, straatklinkers en asfalt. Het toevoegen van vliegas kan de structuur van beton verdichten en beschermen. Koolteer, een bijproduct van de destillatie van steenkool, werd vroeger gebruikt om metselwerk onder maaiveld te beschermen tegen water, maar het gebruik hiervan is vanwege kankerverwekkende eigenschappen in Nederland verboden sinds 1997. Alternatieven zoals bitumen en andere coatings worden hiervoor nu ingezet.
Gebruikte bronnen: