Splijten
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Splijten is het in de lengterichting scheiden van materialen zoals hout of steen, vaak door het volgen van de natuurlijke structuur of vezelrichting, met behulp van kracht.
Omschrijving
Bij hout wordt splijten veel toegepast, waarbij door kracht langs de vezelrichting het hout in delen wordt gescheiden. Dit kan handmatig met gereedschap zoals een kloofbijl, wig of kloofmachine, of machinaal gebeuren. Vers, nat hout is doorgaans makkelijker te splijten dan gedroogd hout. Bij het splijten van natuursteen, zoals leisteen of kwartsiet, wordt gebruik gemaakt van de natuurlijk gevormde lagenstructuur van het gesteente. Gebakken stenen, zoals splijtstenen, kunnen na productie gespleten worden om twee stenen van halve breedte te verkrijgen. Het splijten van hout kan voorkomen worden bij het aanbrengen van bevestigingsmaterialen door voor te boren of schroeven met speciale punten te gebruiken.
Toepassingen en gereedschappen
Splijten wordt onder andere toegepast bij het maken van brandhout, waarbij het hout in kleinere, beter brandbare stukken wordt verdeeld. Handmatig splijten kan met een kloofbijl of wig (ook wel keil of kijl genoemd), een beitelvormig stuk hout, metaal of kunststof. Machinaal splijten gebeurt met houtkloofmachines die hydraulische druk gebruiken om het hout te splijten. Deze machines kunnen verschillende houtdiktes aan en werken sneller en veiliger dan handmatige methoden.
Splijten bij andere materialen en constructies
Naast hout kan ook steen gespleten worden, met name gesteenten met een gelaagde structuur zoals leisteen en kwartsiet. Dit leidt tot een ruw, natuurlijk oppervlak met variërende diktes. Bij gebakken stenen kunnen splijtstenen na het bakken worden gespleten, wat resulteert in bakstenen van halve breedte die bijvoorbeeld als gevelstrippen gebruikt kunnen worden. In betonconstructies kunnen splijtspanningen optreden bij verankeringen. Splijtwapening in de vorm van haarspelden, beugels of spiraalwapening wordt toegepast om scheurvorming te beheersen.
Vergelijkbare termen
Zagen
Gebruikte bronnen: