Singel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een singel is een aangelegde waterloop in stedelijk gebied die oorspronkelijk vaak diende als verdedigingsgracht rond een stad.
Omschrijving
Singels, ook wel singelgrachten of vesten genoemd, omringen van oudsher het stadscentrum en markeren de voormalige stadsgrens. In tegenstelling tot veel grachten in binnensteden hebben singels vaak flauw aflopende walkanten in plaats van gemetselde kades. Naast hun historische verdedigingsfunctie spelen singels ook een rol in de waterhuishouding van een stad. Ze kunnen dienen voor de afvoer van regenwater en in het verleden werden ze soms zelfs gebruikt als riool of drinkwaterbron, hoewel deze laatste toepassingen in de loop der tijd zijn verbeterd. De straat die langs een singel loopt, wordt vaak ook 'singel' genoemd. Bekende voorbeelden zijn de Singel en Singelgracht in Amsterdam en de Stadsbuitengracht in Utrecht.
Historische context en functie
De naam 'singel' is afgeleid van het Latijnse woord 'cingulum', wat 'riem' betekent, en verwijst naar het omsingelen van een stad. In de middeleeuwen werden singels aangelegd als onderdeel van de stadsverdediging, vaak in combinatie met stadsmuren en wallen. Ze vormden een barrière tegen indringers en hielpen bij het reguleren van het waterpeil. Naarmate steden groeiden en verdedigingswerken hun militaire functie verloren, veranderde de rol van singels. Ze werden geïntegreerd in stadsuitbreidingsplannen en kregen naast waterbeheer ook esthetische en recreatieve waarden, soms met de aanleg van parken langs de oevers.
Singels in stedenbouw
In de stedenbouw worden singels beschouwd als belangrijke elementen die structuur geven aan de stad. Ze kunnen de grens markeren tussen het historische centrum en nieuwere stadsuitbreidingen. De aanleg van bebouwing langs singels vereist specifieke aandacht, waarbij rekening wordt gehouden met de hiërarchie en gewenste uitstraling van de locatie. Groene singels met aantrekkelijke oevers kunnen gewilde locaties zijn voor woningen.
Vergelijkbare termen
Gracht
Gebruikte bronnen: