Siliciumdioxide
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Siliciumdioxide (SiO₂) is een chemische verbinding van silicium en zuurstof, die een veelvoorkomend mineraal is in de aardkorst en een belangrijk bestanddeel vormt van zand, steen en klei.
Omschrijving
Siliciumdioxide, ook bekend als silica, komt in de natuur voor in verschillende vormen, waaronder kwarts, dat de meest voorkomende kristallijne vorm is. Het is een essentieel ingrediënt in diverse bouwmaterialen zoals beton, mortel, bakstenen en tegels. Ongeveer 95% van het commerciële gebruik van siliciumdioxide (als zand) vindt plaats in de bouwsector, bijvoorbeeld voor de productie van beton en als hoofdbestanddeel in glas. Naast de natuurlijke vormen bestaat er ook synthetisch amorf siliciumdioxide, dat in verschillende vormen wordt geproduceerd, zoals silicagels en geprecipiteerd silica.
Toepassingen in de bouw
Siliciumdioxide wordt in de bouw gebruikt in onder andere glas, beton en cement. Zand met een hoog kwartsgehalte is door de hardheid en stabiliteit van de kwartsmineralen ideaal voor bouwmaterialen zoals beton, metselwerk en asfalt. In beton kan siliciumdioxide, met name in de vorm van silica fume (microsilica), worden toegevoegd als vulstof om de sterkte, dichtheid en duurzaamheid te verbeteren. Silica fume is een zeer fijn poeder, voornamelijk bestaande uit amorf siliciumoxide, dat ontstaat bij de productie van ferro-siliciumverbindingen.
Gezondheidsrisico's
Het inademen van fijnstof dat kristallijn silica bevat, bekend als respirabel kristallijn silica (RCS), kan ernstige longaandoeningen veroorzaken. RCS-deeltjes zijn zeer klein en kunnen diep in de longen doordringen, waar ze littekenweefsel kunnen veroorzaken (silicose of stoflong). Langdurige en zware blootstelling aan RCS is geclassificeerd als kankerverwekkend en kan leiden tot longkanker, COPD en andere aandoeningen. Kwartsstof komt vrij bij bewerkingen zoals zagen, boren, slijpen en schuren van materialen die kwarts bevatten, zoals beton, baksteen en steen. Maatregelen om blootstelling te beperken zijn essentieel en omvatten onder andere technische maatregelen, organisatorische maatregelen en het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen.
Vergelijkbare termen
Kwarts
Gebruikte bronnen: