Shoji
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een shoji is een traditionele Japanse deur, raam of scheidingswand die bestaat uit een houten rasterwerk bekleed met doorschijnend papier.
Omschrijving
Shoji-panelen zijn een kenmerkend onderdeel van de traditionele Japanse architectuur. Ze zijn opgebouwd uit een lichtgewicht houten frame, vaak met een rasterpatroon genaamd 'kumiko', dat 'geweven' betekent en de structuur verstevigt. Dit frame wordt bekleed met washi, een doorschijnend Japans papier. Washi wordt traditioneel gemaakt van vezels van de moerbeiboom (Kozo), of van struiken zoals Mitsumata en Ganpi, en heeft een ruwe textuur die licht filtert en diffuus verspreidt. Shoji wordt gebruikt als schuifdeur of als vast paneel om ruimtes te verdelen, waarbij ze visuele privacy bieden zonder het licht volledig te blokkeren. Ze kunnen ook helpen om natuurlijk licht dieper in het interieur te laten doordringen en worden gewaardeerd om de esthetische effecten van schaduwen en silhouetten. In moderne toepassingen wordt soms duurzamer, gelamineerd papier of acrylhars gebruikt dat lijkt op washi, wat betere weerstand biedt tegen scheuren, vocht en vuur, en gemakkelijker schoon te maken is.
Toepassing en functie
Shoji-panelen worden in de Japanse architectuur op verschillende manieren toegepast. Ze functioneren als schuifdeuren, scheidingswanden of raambekleding. Door hun doorschijnendheid laten ze natuurlijk licht diffuus door, wat zorgt voor een zachte verlichting in de ruimte. Dit draagt bij aan de esthetiek en sfeer van een Japans interieur. In de zomer kunnen shoji-panelen soms volledig worden verwijderd om de binnenruimte te openen naar buiten. Hoewel ze visuele privacy bieden, houden shoji geluid niet tegen en bieden ze beperkte isolatie. Ze worden nog steeds gebruikt in traditionele Japanse kamers (washitsu) in moderne huizen en kunnen ook in Westerse interieurs worden toegepast.
Materialen en constructie
Het houten frame van een shoji wordt traditioneel gemaakt van houtsoorten zoals ceder of cipres, waarbij gebruik wordt gemaakt van in elkaar grijpende houtverbindingen (kumiko) zonder spijkers of lijm. Het doorschijnende papier is washi, dat traditioneel met de hand wordt gemaakt van vezels van bijvoorbeeld de moerbeiboom. In modernere varianten wordt vaak gelamineerd washi-papier of acrylshoji-plaat gebruikt, wat duurzamer, waterbestendig en brandvertragend kan zijn. Shoji-panelen schuiven meestal in houten groeven in de boven- en onderdorpel, of hangen aan rails met rollen.
Vergelijkbare termen
Fusuma
Gebruikte bronnen: