Shikhara
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De shikhara is een toren of spits boven het heiligdom (garbhagriha) van een Hindoetempel in Noord-India, en soms ook in Jain-tempels.
Omschrijving
De shikhara, wat 'bergtop' betekent in het Sanskriet, is een prominent en kenmerkend architectonisch element in de Noord-Indiase tempelarchitectuur, ook wel bekend als de Nagara-stijl. Het is een verticale structuur die boven het binnenste heiligdom uitrijst en kan variëren in vorm, van piramidaal tot curvilineair. In tegenstelling tot tempels in Zuid-India, waar de term 'vimana' naar het hele gebouw inclusief het heiligdom verwijst en 'shikhara' alleen naar de koepelvormige bekroning, duidt shikhara in Noord-India de gehele toren aan. Shikharas zijn vaak rijkelijk versierd met reliëfwerk.
Vormen
Shikharas kunnen worden ingedeeld in verschillende vormen, waaronder de Latina (met vier zijden en een vloeiende, opwaartse curve), de Sekhari (met toegevoegde kleine spitsen, urushringa genaamd, die de hoofdstructuur volgen) en de Bhumija (met miniatuurspitsen in horizontale en verticale rijen die een rastereffect creëren).
Context in Tempelarchitectuur
In de Nagara-stijl van Noord-Indiase tempelarchitectuur is de shikhara de opvallendste structuur boven de garbhagriha (het heiligdom). Naast de shikhara boven het heiligdom kunnen er ook shikharas boven de mandapa's (portalen of hallen) van de tempel aanwezig zijn.
Vergelijkbare termen
Vimana
Gebruikte bronnen: