Schelpkalkmortel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Schelpkalkmortel is een kalkhoudende mortel waarbij de kalk oorspronkelijk afkomstig was van schelpen die gebrand en geblust werden, vermengd met zand en water.
Omschrijving
Traditionele schelpkalkmortel werd vervaardigd door schelpen te branden in kalkovens, waarna de ontstane ongebluste kalk (calciumoxide) werd geblust met water om gebluste kalk (calciumhydroxide) te verkrijgen. Dit bindmiddel werd vervolgens gemengd met zand en water om mortel te vormen. Historisch gezien was schelpkalk een veelgebruikt bindmiddel in Nederland voor metselwerk en pleisterwerk. Hoewel 'echte' schelpkalk, gemaakt van gebrande zeeschelpen, na de sluiting van de laatste schelpkalkbranderijen in Nederland eind 20e eeuw niet meer op grote schaal wordt geproduceerd, wordt de naam schelpkalkmortel soms nog gebruikt voor luchtkalkmortels gemaakt van steenkalk of voor mortels waaraan (naast kalk) ook schelpenzand of -gruis is toegevoegd. Deze mortels hebben eigenschappen die vergelijkbaar zijn met traditionele schelpkalkmortel.
Eigenschappen en Voordelen
Schelpkalkmortel staat bekend om diverse gunstige eigenschappen. De mortel hardt langzamer uit dan cementmortel, wat de kans op haarscheurtjes door vroege zettingen vermindert. Het is een relatief elastische mortel met een goed zelfherstellend vermogen voor kleine scheurtjes door carbonatatie. Schelpkalkmortel is dampdoorlatend, wat bijdraagt aan een beter binnenklimaat en het sneller afvoeren van vocht uit het metselwerk. Daarnaast minimaliseert het de kans op uitbloeiingen van zouten en is metselwerk met schelpkalkmortel bij sloop eenvoudiger af te bikken voor hergebruik van de stenen. De levensduur van metselwerk met schelpkalkmortel is historisch gezien zeer lang gebleken.
Toepassingen
Vanwege de specifieke eigenschappen wordt schelpkalkmortel (of moderne varianten daarvan) veel toegepast bij de restauratie van historische gebouwen, kerken, kastelen en monumenten, waar het behoud van originele materialen en technieken belangrijk is. Het wordt gebruikt voor zowel metselwerk als voegwerk. Tegenwoordig zijn er ook varianten verkrijgbaar voor specifieke toepassingen zoals vloersystemen en dakdekkerswerk.
Vergelijkbare termen
Kalkmortel
Gebruikte bronnen: