Kalkmortel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Kalkmortel is een mortel samengesteld uit kalk, aggregaten (meestal zand) en water, die uithardt door contact met lucht (carbonatatie) of water (hydraulische kalk).
Omschrijving
Kalkmortel wordt al eeuwenlang gebruikt in de bouw als bindmiddel voor metselwerk, voegwerk en pleisterwerk. Het is met name prominent aanwezig in restauratie- en renovatiewerken van historische gebouwen, maar wordt ook toegepast in nieuwbouw, vooral in duurzame en ecologische projecten. De samenstelling en eigenschappen van kalkmortel, zoals elasticiteit, dichtheid en vochtregulering, maken het geschikt voor diverse toepassingen en zorgen voor een goede aansluiting bij andere bouwmaterialen zoals baksteen en natuursteen. In tegenstelling tot cementmortel, die sneller uithardt en harder is, heeft kalkmortel een langzamere verharding en is het flexibeler. Dit vermindert de kans op scheurvorming en maakt het mogelijk voor constructies om te 'werken'.
Samenstelling en soorten
Een kalkmortel bestaat standaard uit kalk en een toeslagmateriaal, veelal zand. Afhankelijk van het type kalk kan onderscheid worden gemaakt tussen luchtkalkmortel en hydraulische kalkmortel. Luchtkalkmortel verhardt door reactie met kooldioxide uit de lucht, een proces dat carbonatatie heet. Dit proces is langzamer en maakt de mortel gevoeliger voor weersomstandigheden. Hydraulische kalkmortel bevat bindmiddelen die ook uitharden door contact met water, wat resulteert in een snellere sterkteontwikkeling en minder gevoeligheid voor vocht. Naast zuivere kalkmortels bestaan er ook bastaardmortels, waarbij cement wordt toegevoegd aan kalk en zand om de verharding te versnellen en de sterkte te verhogen.
Eigenschappen en voordelen
Kalkmortel heeft diverse gunstige eigenschappen. Het is elastischer en flexibeler dan cementmortel, wat helpt bij het opvangen van bewegingen in een constructie en scheurvorming vermindert. Kalkmortel is ademend en vochtregulerend, wat bijdraagt aan een gezond binnenklimaat en schimmelvorming helpt voorkomen. Een opvallende eigenschap van kalkmortel is het zelfherstellend vermogen van haarscheuren door carbonatatie. Daarnaast is kalkmortel duurzaam en ecologisch, en kan het in veel gevallen naderhand gemakkelijker worden verwijderd van baksteen dan cementmortel, wat hergebruik van materialen bevordert.
Vergelijkbare termen
Cementmortel
Gebruikte bronnen: