Schaven
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Schaven is een verspaningstechniek in de houtbewerking waarbij met een schaaf, handmatig of machinaal, dunne lagen materiaal worden verwijderd om het oppervlak van hout gladder, vlakker of dunner te maken.
Omschrijving
Schaven is een fundamentele techniek in de houtbewerking. Het doel is om houten oppervlakken te egaliseren, glad te maken of te vormen door het verwijderen van dunne spanen, ook wel krullen genoemd. Dit kan handmatig gebeuren met diverse soorten handschaven of machinaal met elektrische schaafmachines, vlak- en vandiktebanken. Handschaven bestaan uit een blok (van hout of staal) met daarin een schaafbeitel die in een vaste hoek ten opzichte van de zool (het contactvlak) is geplaatst. De beitel steekt hierbij verstelbaar onder de zool uit om de schaafdiepte te regelen. Door de schaaf over het hout te bewegen, snijdt de beitel de hoogste punten weg. Elektrische schaafmachines gebruiken roterende messen voor snellere materiaalafname en worden vaak ingezet voor grotere oppervlakken of zwaarder werk. Goed onderhoud van de schaafbeitel, zoals slijpen en wetten, is essentieel voor een zuiver resultaat en om inscheuren van het hout te voorkomen.
Soorten schaven
Er bestaat een verscheidenheid aan schaven, elk met specifieke toepassingen. Bankschaven en blokschaven worden gebruikt voor het vlakken en gladmaken van oppervlakken, waarbij blokschaaf kleiner is en geschikt voor fijner werk. Voorlopers zijn bedoeld om snel ruwe oppervlakken en oneffenheden te verwijderen ter voorbereiding op fijn schaafwerk. Profielschaven worden gebruikt voor het aanbrengen van specifieke vormen, groeven of sierlijsten. Spookschaven zijn ontworpen voor het schaven van gebogen oppervlakken. Naast handmatige schaven zijn er elektrische schaafmachines voor efficiënte bewerking van grotere delen en machinaal schaven met vlak- en vandiktebanken voor consistentie in dikte.
Toepassingen
Schaven wordt breed toegepast in de houtbewerking, onder andere bij het op maat maken en afwerken van houten deuren, kozijnen en meubels. Het is een cruciale stap om hout voor te bereiden op verdere afwerking zoals beitsen, lakken of monteren. Correct geschaven hout heeft een uniform oppervlak en een egale dikte, wat bijdraagt aan de kwaliteit en esthetiek van het eindproduct. Machinaal schaven wordt veel gebruikt om hout te leveren met specifieke profielen, zoals rabatdelen of vlonderplanken.
Vergelijkbare termen
Zagen
Gebruikte bronnen: