Pijlerkapiteel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Het pijlerkapiteel is het bovenste deel van een pijler dat de overgang vormt naar de bovenliggende constructie en zowel een dragende als esthetische functie kan hebben.
Omschrijving
Een kapiteel is de bekroning van een zuil, pijler of pilaster. Het bevindt zich bovenaan de zuil en draagt de constructie die erop rust, zoals een architraaf of hoofdgestel. Naast deze dragende functie, waarbij het kapiteel helpt de belasting te verdelen, heeft het vaak een belangrijke ornamentele functie. De vorm en versiering van het kapiteel zijn kenmerkend voor verschillende bouworden en architectuurstijlen, zoals de Dorische, Ionische en Korinthische orde in de klassieke architectuur. Ook in andere periodes, zoals de Romaanse bouwkunst, komen specifieke kapiteelvormen voor, zoals het teerlingkapiteel. Kapitelen kunnen variëren van eenvoudige, geometrische vormen tot uitgebreide beeldhouwwerken met bijvoorbeeld plantenmotieven (bladwerkkapitelen) of afbeeldingen van dieren en mensen (iconische kapitelen).
Verschillende typen kapitelen
Kapitelen kunnen worden onderscheiden op basis van hun vorm en de toegepaste versieringen. In de klassieke architectuur zijn de kapitelen bepalend voor de bouworde. De Dorische orde heeft een eenvoudig kapiteel met een vierkante dekplaat (abacus) en een rond kussen (echinus). De Ionische orde kenmerkt zich door kapitelen met voluten (krullen). Het Korintische kapiteel is rijker versierd, vaak met acanthusbladeren en kleine voluten (helices). Naast deze klassieke vormen bestaan er andere typen, zoals het tektonische kapiteel met een abstracte geometrische vorm (bijvoorbeeld het teerlingkapiteel) en het bladkapiteel met gestileerde bladeren. Ook komen iconische kapitelen voor, versierd met afbeeldingen van dieren of mensen, soms met Bijbelse of historische voorstellingen.
Vergelijkbare termen
Kolomkapiteel
Gebruikte bronnen: