Pastophoria
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Pastophoria zijn twee kleine dienstruimten, vaak vierkant, gelegen aan weerszijden van het priesterkoor of de apsis in vroegchristelijke en oosterse kerken.
Omschrijving
De term pastophoria wordt gebruikt in de architectuur van vroegchristelijke en oosterse kerken. Het betreft twee nevenruimten die zich bevinden aan de oostelijke zijde van het kerkgebouw, grenzend aan het centrale altaargebied (bema) en vaak de apsis flankerend. Deze ruimten staan soms in verbinding met de apsis of het bema middels deuropeningen. Oorspronkelijk verwees de term in het Griekse Oude Testament naar de schatkamer en de vertrekken van de priesters in de Tempel van Salomo. Vanaf uiterlijk het einde van de 4e eeuw werd pastophorion gebruikt voor een sacristie in het oostelijke deel van de kerk. In de oosterse christelijke architectuur vormen de pastophoria soms samen met het bema een driedelig heiligdom, wat heeft bijgedragen aan het ontstaan van de drievoudige apsissen die vanaf de 9e eeuw gangbaar werden in de Byzantijnse kerkarchitectuur.
Functie
Binnen de pastophoria hadden de ruimten specifieke functies. De noordelijke ruimte stond bekend als de prothesis, waar de benodigdheden voor de eucharistie werden bewaard. De zuidelijke ruimte heette de diaconicon, en diende als sacristie voor het opbergen van liturgische gewaden en vaten.
Vergelijkbare termen
Pilaar
Gebruikte bronnen: