Mastaba
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een mastaba is een oud-Egyptisch grafmonument met een rechthoekige basis, schuin aflopende zijden en een plat dak, voornamelijk gebruikt voor hooggeplaatste personen.
Omschrijving
Mastaba's waren de voorlopers van de piramides in het Oude Egypte en dienden als graf voor farao's en belangrijke ambtenaren gedurende de vroege dynastieën en het Oude Rijk (ongeveer 3000-2100 v.Chr.). De naam 'mastaba' komt van het Arabische woord voor 'bank', vanwege hun gelijkenis met de modderbanken die men bij huizen aantrof. Een mastaba bestaat uit een bovengronds deel en een ondergronds deel. Het bovengrondse deel is een massieve constructie, oorspronkelijk gebouwd van leemsteen (in de zon gebakken klei) en later ook van kalksteen of zandsteen. De wanden van het bovengrondse deel hellen naar binnen. Het ondergrondse deel bevat de eigenlijke grafkamer, bereikbaar via een schacht.
Functie en Indeling
Het bovengrondse deel van de mastaba bevatte vaak een cultusruimte of offerkapel, toegankelijk voor familie en priesters, waar offers gebracht konden worden voor de overledene. In deze kapel was dikwijls een schijndeur aanwezig, die werd gezien als een doorgang tussen de wereld van de levenden en het dodenrijk, en een offertafel. Soms was er ook een afgesloten ruimte, serdab genaamd, waarin een beeld van de overledene werd geplaatst. De wanden van de kapel waren vaak versierd met reliëfs en schilderingen die scènes uit het dagelijks leven en religieuze voorstellingen toonden, bedoeld om de overledene in het hiernamaals te ondersteunen. De ondergrondse grafkamer bevatte de sarcofaag met de mummie en grafgiften.
Evolutie naar Piramides
De mastaba wordt gezien als de directe voorloper van de Egyptische piramides. De ontwikkeling van de trappenpiramide, zoals die van farao Djoser in Saqqara, ontstond door het stapelen van steeds kleiner wordende mastaba's op elkaar. Uit deze trappenpiramides evolueerden later de 'echte' piramides met gladde zijden.
Vergelijkbare termen
Piramide
Gebruikte bronnen: