Hyperboolvorm
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
In de bouwkunde verwijst een hyperboolvorm, vaak een hyperbolische paraboloïde genoemd, naar een dubbelgekromd oppervlak dat toch met rechte lijnen gevormd kan worden.
Omschrijving
De hyperbolische paraboloïde, afgekort als 'hyppar', is een gewelfvorm die op een vierkant grondplan kan worden toegepast, waarbij twee diagonaal tegenover elkaar liggende hoekpunten op gelijke hoogte liggen. Kenmerkend is de tegengestelde kromming in twee loodrecht op elkaar staande richtingen, wat zorgt voor een grote stijfheid van de constructie. Ondanks de complexe uitstraling is de bouw van deze vorm relatief eenvoudig doordat het oppervlak met uitsluitend rechte lijnen gevormd kan worden. Dit maakt het mogelijk om de bekisting op te bouwen uit rechte elementen. De krachtsoverdracht in een hypparschaal is ook eenvoudig, waarbij druk- en trekkrachten langs de rand van de schaal worden afgevoerd.
Toepassingen en Voordelen
Hyperbolische paraboloïde schalen worden voornamelijk gebruikt voor daken, zoals overkappingen van sportstadions, treinstations of luchthavens. Ze bieden de mogelijkheid om het zicht naar buiten te openen en door hun vorm lijken ze te zweven, wat een dynamisch effect geeft aan een gebouw. Een belangrijk voordeel is de materiaalbesparing ten opzichte van een vlakke, op buiging belaste plaat voor eenzelfde overspanning. Daarnaast zijn ze stevig, voeren ze water goed af en glijdt sneeuw er makkelijk vanaf. Bekende voorbeelden van architectuur waarin de hyperbolische paraboloïde is toegepast, zijn het Philips Paviljoen van Le Corbusier voor Expo 58 en werken van architecten zoals Felix Candela en Ulrich Müther.
Vergelijkbare termen
Organische architectuur
Gebruikte bronnen: