Hyperbool
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
In bouwkunde verwijst 'hyperbool' meestal naar een hyperbolische paraboloïde, een dubbelgekromd oppervlak dat beschreven kan worden met rechte lijnen en vaak wordt toegepast in daken en schaalconstructies.
Omschrijving
De hyperbolische paraboloïde, ook wel 'hypar' genoemd, is een geometrische vorm die in de bouwkunde wordt gebruikt voor daken en schaalconstructies. Ondanks de gekromde vorm, kan een hypar-oppervlak worden opgebouwd uit rechte elementen, zoals houten of stalen balken. Dit maakt de bekisting relatief eenvoudig. De vorm van een hypar zorgt voor een grote stijfheid en efficiënte krachtsoverdracht. Krachten worden langs de randen afgevoerd. De stijfheid is mede afhankelijk van het hoogteverschil; bij een te klein verschil kan knik optreden. Hyparschalen worden gewaardeerd om hun esthetische kwaliteiten, ze lijken te zweven en voegen dynamiek toe aan een gebouw. Ze worden toegepast in diverse constructies, zoals overkappingen van sportstadions, treinstations, luchthavens, maar ook bij kunstmatige heuvels en als dak van moderne gebouwen en kerken.
Toepassingen en Voordelen
De hyperbolische paraboloïde biedt constructieve voordelen doordat het oppervlak met rechte lijnen gevormd kan worden, wat de constructie vereenvoudigt ten opzichte van andere dubbelgekromde oppervlakken. Dit resulteert in potentieel lagere materiaalkosten. De vorm is zeer stijf en kan effectief druk- en trekkrachten opnemen, die langs de randen worden afgeleid. Dit maakt hyparschalen geschikt voor overspanningen waarbij een licht ogende, maar toch stabiele constructie gewenst is. Voorbeelden van toepassingen zijn te vinden in diverse architectonische projecten, variërend van kerken en benzinestations uit de wederopbouwperiode tot moderne kantoorgebouwen en recreatieve voorzieningen.
Vergelijkbare termen
Parabool
Gebruikte bronnen: