Ellips
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een ellips is een gesloten vlakke kromme waarbij de som van de afstanden van elk punt op de kromme tot twee vaste punten, de brandpunten, constant is.
Omschrijving
De ellips is een meetkundige vorm die in de bouwkunde en architectuur wordt toegepast vanwege esthetische en functionele eigenschappen. Het is een speciaal geval van een kegelsnede, gevormd door de doorsnijding van een kegel of cilinder met een plat vlak onder een bepaalde hoek. In de bouw kan de ellipsvorm terugkomen in elementen zoals plattegronden, koepels, bogen (ellipsbogen), en zelfs in het ontwerp van traanplaten met een ellipsvormig patroon. De constructie van ellipsvormige elementen vereist specifieke kennis, omdat de kromming van een ellips, in tegenstelling tot een cirkel, voortdurend verandert. Hulpmiddelen zoals een 'vlinder' kunnen worden gebruikt bij het metselen van een ellipsboog om ervoor te zorgen dat de voegen haaks op de omtrek staan. Ellipsen kunnen ook worden geconstrueerd met behulp van de 'tuinmansellips'-methode, waarbij een draad rond twee brandpunten wordt gespannen.
Toepassingen in de bouw
In de architectuur worden ellipsen gebruikt voor esthetische en harmonieuze ontwerpen, zoals plattegronden van gebouwen, koepels en bogen. Een ellipsboog is specifiek een boogconstructie in de vorm van een halve ellips. Deze kan worden toegepast boven kozijnen of in gewelven. Een bijzonder voorbeeld is een ellipsvormige staalconstructie voor een museumoverkapping. Ook in functionele elementen zoals duikers kan een ellipsvormige doorsnede voorkomen. Zelfs in het patroon van traanplaten kan een ellipsvorm te vinden zijn.
Constructie
Een ellips kan op verschillende manieren worden geconstrueerd. De definitie met de constante som van afstanden tot twee brandpunten ligt ten grondslag aan de 'tuinmansellips' methode, waarbij met behulp van een draad en twee vaste punten (brandpunten) de vorm getekend wordt. In de bouwpraktijk, bijvoorbeeld bij het metselen van een ellipsboog, kan een formeel met daarop een 'vlinder' gebruikt worden om de juiste vorm en voegligging te realiseren. Wiskundig kan een ellips ook worden gedefinieerd als de meetkundige plaats van punten met gelijke afstand tot een cirkel (richtcirkel) en een punt binnen die cirkel (brandpunt).
Gebruikte bronnen: