Houtbeitel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een houtbeitel is een handgereedschap met een scherpe, metalen snede, speciaal ontworpen voor het bewerken van hout door middel van steken of hakken.
Omschrijving
Houtbeitels bestaan doorgaans uit een metalen blad, veelal vervaardigd uit hoogwaardig gereedschapsstaal voor duurzaamheid en het behoud van scherpte, en een handvat. Dit handvat is traditioneel van hout, maar kan ook van kunststof zijn, wat het gereedschap robuuster maakt voor gebruik op bijvoorbeeld bouwplaatsen waar gereedschap kan vallen. De snijkant van de beitel, ook wel vouw genoemd, moet vlijmscherp zijn voor nauwkeurig werk. Regelmatig slijpen met een slijpsteen is essentieel voor het onderhoud van een houtbeitel. Er zijn diverse soorten houtbeitels voor verschillende toepassingen in de houtbewerking, zoals het maken van verbindingen, het uithakken van groeven of decoratief snijwerk. Ook in schaven, zoals een blokschaaf, wordt een beitel als snijdend onderdeel gebruikt.
Soorten houtbeitels
Er zijn verschillende soorten houtbeitels, elk met specifieke eigenschappen voor diverse werkzaamheden. De steekbeitel is een veelgebruikte variant met een platte, rechte snijkant, geschikt voor het verwijderen van hout, het maken van groeven en het schoonmaken van hoeken. Hakbeitels, ook wel fermoorbeitels genoemd, hebben vaak een minder scherpe hoek dan steekbeitels en worden gebruikt voor het uithakken van gaten, bijvoorbeeld voor pen-en-gat verbindingen. Een guts is een holle beitel waarmee rondingen en geulen in hout gemaakt kunnen worden. Speciale beitels omvatten onder andere korte beitels (voor bijvoorbeeld scharnieren), zwaluwstaartbeitels (voor zwaluwstaartverbindingen) en hoekbeitels (voor rechte hoeken bij uitsparingen).
Toepassingen
Houtbeitels zijn onmisbaar bij diverse houtbewerkingen in de bouw en meubelmakerij. Ze worden gebruikt voor nauwkeurig inlaatwerk, het beitelen van groeven, restauratiewerkzaamheden en in de beeldhouwkunst. In de houtskeletbouw, bij het maken van trappen of molenonderdelen worden stootbeitels, die lang en breed zijn, gebruikt voor het uithakken van grotere oppervlakken. Houtbeitels, waaronder sloophoutbeitels en steekbeitels, worden in de bouw en het timmerwerk toegepast voor het op maat maken van houtconstructies en het snijden van verbindingen.
Vergelijkbare termen
Guts
Gebruikte bronnen: