Schaaf
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een schaaf is een handgereedschap dat wordt gebruikt voor houtbewerking om een oppervlak glad te maken, op maat te maken of te voorzien van profileringen door middel van een schaafbeitel.
Omschrijving
Schaven worden al duizenden jaren gebruikt en de basiswerking is nauwelijks veranderd. Ze bestaan uit een blok, vaak van hout of metaal, met daarin een scherpe beitel. De onderkant van het blok die over het hout glijdt, wordt de zool genoemd. De beitel steekt iets door de zool heen en snijdt zo dunne lagen (krullen) van het hout af. Naast het gladmaken en op maat maken, kunnen met speciale schaven ook groeven of sierlijsten worden gesneden. Er zijn verschillende soorten schaven voor diverse toepassingen, waaronder blokschaaf, reischaaf en profielschaven.
Diepte-instelling bij metalen schaven
Bij moderne metalen schaven, zoals die met een gietijzeren body, wordt de diepte van de schaafbeitel vaak ingesteld met een stelschroef. Dit mechanisme kan variëren, maar veelvoorkomend is een duimschroef die een hefboom bedient die ingrijpt op groeven in de beitel, of een schroefmechanisme dat een 'slee' beweegt om de beitel uit te schuiven of terug te trekken. De stelschroef zorgt voor een nauwkeurige en stabiele instelling van de snijdiepte.
Onderdelen van een metalen handschaaf
Een typische metalen handschaaf bestaat uit meerdere onderdelen, waaronder de zool (onderkant), de mond (opening in de zool waar de beitel doorheen steekt), het ijzer of de beitel (het snijvlak), de hefboomkap (beveiligt de beitel), de kikker (waartegen de beitel rust), een hendel voor zijdelingse verstelling (om de beitel parallel aan de zool uit te lijnen) en een stelmechanisme voor de diepte-instelling, vaak bediend met een draaiknop of schroef.
Vergelijkbare termen
Schuurmachine
Gebruikte bronnen: