Diocletiaans
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Diocletiaans verwijst in de bouwkunde vaak naar een specifiek type halfrond venster met verticale stijlen, vernoemd naar de Thermen van Diocletianus in Rome.
Omschrijving
Het zogenaamde 'Diocletiaanse venster' of 'thermenvenster' is een karakteristiek element dat zijn naam dankt aan de Thermen van Diocletianus, een groot badhuiscomplex in het oude Rome voltooid rond 306 na Christus. Dit type venster is halfrond van vorm en wordt meestal onderverdeeld door twee verticale stijlen, waarbij het middelste deel vaak breder is dan de zijdelen. Hoewel de term direct gekoppeld is aan de periode van keizer Diocletianus en zijn bouwwerken, werd dit venstertype vooral in latere bouwstijlen, zoals in de achttiende en negentiende eeuw, veelvuldig toegepast in openbare gebouwen. Naast dit specifieke venster kan 'Diocletiaans' ook in bredere zin verwijzen naar architectuur uit de periode van keizer Diocletianus (284-305 n.Chr.), zoals te zien is in het Paleis van Diocletianus in Split, Kroatië. Dit paleis combineert kenmerken van een keizerlijke villa en een militair fort en staat bekend om zijn imposante muren, strategische poorten, zuilengalerijen en koepelvormige ruimtes, waarbij gebruik gemaakt werd van hoogwaardige lokale kalksteen en geïmporteerd marmer en graniet.
Het Paleis van Diocletianus
Het Paleis van Diocletianus in Split, Kroatië, gebouwd begin 4e eeuw n.Chr. als residentie voor keizer Diocletianus, is een prominent voorbeeld van architectuur uit zijn tijd. Het complex fungeerde zowel als keizerlijke villa en militair fort. Kenmerkend zijn de robuuste muren met poorten zoals de Gouden Poort, Zilveren Poort, Bronzen Poort en IJzeren Poort, en elementen zoals de centrale binnenplaats (Peristil) met zuilengalerijen en de ronde Vestibule met een koepel. Voor de bouw werd lokale kalksteen gebruikt, aangevuld met geïmporteerd marmer en graniet voor decoratie. Oorspronkelijk bedoeld als keizerlijk toevluchtsoord, transformeerde het paleis door de eeuwen heen tot het stadscentrum van Split, waarbij middeleeuwse gebouwen deels in de Romeinse structuur werden geïntegreerd.
Vergelijkbare termen
Romeins-classicistisch
Gebruikte bronnen: