Catacombe
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een catacombe is een ondergronds gangenstelsel dat voornamelijk werd gebruikt als begraafplaats, vaak met nissen voor tombes in de wanden.
Omschrijving
Catacomben zijn kunstmatig aangelegde ondergrondse doorgangen en kamers. Hoewel het woord vaak geassocieerd wordt met het Romeinse Rijk, zijn catacomben wereldwijd te vinden en werden ze primair gebruikt voor religieuze doeleinden, met name begravingen. Ze bevatten vaak rijen uitgehouwen nissen, loculi genaamd, waarin lichamen werden bijgezet. Rijkere families lieten soms uitgebreidere grafkamers aanleggen, cubicula genaamd. Naast begraafplaatsen dienden ze in tijden van vervolging soms ook als schuilplaatsen. De bekendste voorbeelden zijn de Romeinse catacomben, die een belangrijk historisch en archeologisch erfgoed vormen.
Geschiedenis en gebruik
Oorspronkelijk werd de term 'catacombe' gebruikt voor een specifieke ondergrondse begraafplaats bij de Sint-Sebastiaan buiten Rome. Later werd de naam synoniem voor ondergrondse begraafplaatsen in het algemeen. Catacomben ontstonden vaak uit ondergrondse familiegraven (hypogea) die verder werden uitgebreid. Vroege christenen en joden in Rome gebruikten catacomben als begraafplaatsen, mede omdat Romeinse wetten begraven binnen de stad verboden. De wens van christenen om gescheiden van heidenen begraven te worden en het gebrek aan ruimte leidden tot de aanleg van deze ondergrondse complexen. In tijden van christenvervolging werden ze soms ook als schuilplaats gebruikt, en later vonden er religieuze diensten plaats zoals de viering van heiligen.
Voorbeelden
Bekende catacomben bevinden zich in Rome, zoals de Catacombe van Sint-Calixtus en de Catacomben van Domitilla en Priscilla. Deze Romeinse catacomben zijn uitgegraven in tufsteen. Wereldwijd zijn er ook catacomben, bijvoorbeeld de Catacomben van Parijs, de Egyptische catacomben van Kom el Shoqafa en catacomben in Spanje, Servië en Tunesië. In Valkenburg aan de Geul is een replica van delen van de Romeinse catacomben te bezichtigen.
Vergelijkbare termen
Ossuarium
Gebruikte bronnen: