Bouwhistorie
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Bouwhistorie is het vakgebied dat zich bezighoudt met het onderzoeken, analyseren en vastleggen van de bouwgeschiedenis van een object of gebied.
Omschrijving
Bij bouwhistorie wordt de geschiedenis van gebouwd erfgoed onderzocht, waarbij gekeken wordt naar het ontstaan en de ontwikkeling ervan door de tijd heen. Dit omvat het bestuderen van onder andere bouwstijlen, materialen, constructies en de functie van een gebouw. Bouwhistorisch onderzoek maakt gebruik van diverse bronnen, zoals zichtbare bouwsporen in het gebouw zelf (bouwnaden, aangepaste constructies), archiefmateriaal, historische afbeeldingen, oude kaarten en bouwtekeningen. Het doel is om de historische gelaagdheid en de cultuurhistorische waarde van een gebouw in kaart te brengen. Dit is essentieel voor weloverwogen beslissingen bij bijvoorbeeld restauratie, verbouwing, herbestemming of sloop.
Doel van bouwhistorisch onderzoek
Bouwhistorisch onderzoek dient meerdere doelen. Het levert kennis op over de bouw- en gebruiksgeschiedenis van een pand, wat belangrijk is voor de bescherming en het behoud van monumenten. Het kan helpen om te bepalen welke onderdelen van een gebouw historisch waardevol zijn en behouden moeten blijven. Bij verbouwings- of restauratieplannen geeft bouwhistorisch onderzoek inzicht in de mogelijkheden en beperkingen vanuit cultuurhistorisch oogpunt. De resultaten worden vaak vastgelegd in een rapport met een waardestelling, die als basis kan dienen voor het aanvragen van vergunningen en het opstellen van restauratieplannen. Ook bij gebiedsontwikkeling kan bouwhistorisch onderzoek bijdragen door inzicht te geven in de cultuurhistorische belangen in een gebied.
Methoden en soorten onderzoek
Bouwhistorisch onderzoek kan variëren in diepgang. Er zijn verschillende soorten onderzoek te onderscheiden, zoals de bouwhistorische verkenning (licht onderzoek op hoofdlijnen), de bouwhistorische opname (meer gedetailleerd met opmetingen en documentatie) en de bouwhistorische ontleding (het meest diepgaande onderzoek, soms deels destructief). Methodes die gebruikt worden zijn onder andere het 'lezen' van het gebouw aan de hand van bouwsporen, het opmeten en documenteren van het bouwwerk (tegenwoordig vaak digitaal), en het bestuderen van archieven en literatuur. Soms wordt natuurwetenschappelijk onderzoek, zoals dendrochronologie (datering op basis van jaarringen), ingezet om de bouwgeschiedenis te preciseren.
Vergelijkbare termen
Architectuurgeschiedenis
Gebruikte bronnen: