Boogtechnieken
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Boogtechnieken omvatten de constructiemethoden waarbij gebogen structuren, zoals bogen en gewelven, worden toegepast om belastingen over een opening te dragen door deze als drukkrachten af te voeren naar steunpunten.
Omschrijving
Een boogconstructie is een overspanning in een gebogen vorm die een vrije ruimte creëert tussen twee steunpunten. De gebogen vorm zorgt ervoor dat de druk van het bovenliggende gewicht wordt omgezet in horizontale en verticale krachten die worden overgebracht naar de steunpunten, zoals pijlers of muren. Hierdoor zijn grote overspanningen mogelijk zonder tussenliggende ondersteuning. Bogen zijn traditioneel opgebouwd uit wigvormige stenen die bij elkaar gehouden worden door de druk. Wanneer de sluitsteen, de bovenste steen in het midden, op zijn plaats zit, is de boog in principe zelfdragend. De boogtechniek wordt al eeuwenlang toegepast in diverse bouwstijlen en voor verschillende doeleinden, zoals in bruggen, aquaducten, poorten, ramen, deuropeningen en als onderdeel van gewelven. Hoewel traditionele bogen vaak van natuursteen of baksteen werden gemaakt, worden moderne bogen ook uitgevoerd in materialen zoals gewapend beton of staal.
Historische context en toepassingen
De boogbrug is een van de oudste typen vaste bruggen en werd al in Mesopotamië bedacht, verfijnd door de Oude Grieken en Romeinen. De Romeinen pasten de boog veelvuldig toe in onder andere aquaducten, bruggen en amfitheaters, waardoor ze grote afstanden konden overbruggen met zware constructies van natuursteen. Ook in latere periodes, zoals de Romaanse en Gotische architectuur, speelde de boog een belangrijke rol in de constructie van gebouwen zoals kerken en kathedralen. Tegenwoordig worden boogconstructies nog steeds toegepast in onder meer bruggen, tunnels en als architectonisch element.
Verschillende boogvormen
Er bestaat een grote verscheidenheid aan boogvormen, elk met hun eigen kenmerken en toepassingen. Enkele voorbeelden zijn de rondboog, spitsboog (kenmerkend voor de Gotiek), segmentboog, hoefijzerboog, korfboog en accoladeboog. De vorm van de boog heeft invloed op de krachtenverdeling; hoe lager de boog (kleinere 'steek'), des te groter de zijwaartse krachten (spatkrachten) op de steunpunten. Een gewelf kan gezien worden als een driedimensionale toepassing van een boogconstructie.
Vergelijkbare termen
Boogconstructies
Gebruikte bronnen: