Bolwerk
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een bolwerk is een uitbouw in een verdedigingsmuur of -wal, bedoeld om flankerend vuur te kunnen geven.
Omschrijving
Het Middelnederlandse woord 'bolwerc' wordt over het algemeen gebruikt als Nederlandstalige benaming voor een bastion, hoewel in andere talen vaker onderscheid wordt gemaakt. Oorspronkelijk was een bolwerk vaak een rond verdedigingswerk voor of buiten een stadsmuur of -omwalling, gemaakt van aarde of steviger materiaal. Het kan ook in algemenere zin worden gebruikt voor een belangrijk, niet nader gedefinieerd verdedigingswerk. Naast de militaire betekenis kan het woord 'bolwerk' ook figuurlijk gebruikt worden voor een organisatie of bedrijf waar voornamelijk een bepaalde groep mensen de dienst uitmaakt, of in de zin van iets klaarkrijgen of uithouden.
Onderscheid en Etymologie
Hoewel 'bolwerk' vaak als Nederlandse term voor 'bastion' wordt gebruikt, kan de term historisch ook verwijzen naar andere verdedigingswerken zoals een rondeel of bastei. Een rondeel is een halfrond bolwerk, ontwikkeld uit een muurtoren. Het woord 'bolwerk' is vermoedelijk afgeleid van het Middelnederlandse woord 'bol', wat 'boomstronk' kan betekenen, in combinatie met 'werk'. Dit suggereert dat een bolwerk oorspronkelijk een met hout versterkt verdedigingswerk kon zijn, zoals een palissade. Het Franse woord 'boulevard' is via het Middelnederlandse 'bolwerc' in het Frans terechtgekomen en later in het Nederlands teruggeleend met de betekenis van een brede weg op een voormalige vestingwal.
Vergelijkbare termen
Bastion
Gebruikte bronnen: