Bodemerosie
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Bodemerosie is het proces waarbij de bovenste laag van de bodem (toplaag) wordt weggespoeld door regenwater of wegwaait door wind, met name op onbegroeide of in cultuur gebrachte grond.
Omschrijving
Bodemerosie houdt in dat bodemdeeltjes worden losgemaakt en verplaatst door natuurlijke krachten zoals water en wind, of door bodembewerking. Watererosie, vaak optredend bij sterke hellingen, en winderosie, veelvoorkomend in zandige of droge gebieden met weinig vegetatie, zijn de voornaamste vormen. Dit leidt tot verlies van de vruchtbare toplaag, wat nadelige gevolgen heeft voor de landbouwproductie en kan zorgen voor water- en modderoverlast in lager gelegen gebieden. Ook kan sedimentatie in waterwegen optreden. Bodemerosie kan een natuurlijk proces zijn, maar wordt versneld door menselijke activiteiten zoals het verwijderen van natuurlijke vegetatie.
Oorzaken en gevolgen
De belangrijkste oorzaak van bodemerosie is het ontbreken van begroeiing die de bodem met wortels vasthoudt en bedekt. Akkerbouwgebieden zijn kwetsbaar, vooral na het zaaien of oogsten. Gevolgen zijn onder meer verminderde bodemvruchtbaarheid en lagere gewasopbrengsten op lange termijn. Op korte termijn kan het leiden tot opbrengstverlies door wegspoelen van planten en problemen bij grondbewerking. Daarnaast veroorzaakt afstromend water met meegesleurd sediment water- en modderoverlast in lager gelegen gebieden, wat schade kan veroorzaken aan infrastructuur en woonwijken. Erosie kan ook leiden tot sedimentatie in waterwegen en een afname van de biodiversiteit door fosfaatvervuiling van oppervlaktewater.
Maatregelen
Om bodemerosie tegen te gaan, zijn diverse maatregelen mogelijk. Het aanplanten van begroeiing zoals heggen, houtwallen of bomen(rijen) helpt door de wind te breken en de grond met wortels vast te houden. Grasstroken aanleggen, geen of ondiepe grondbewerking toepassen (zoals 'conservation tillage' of 'zero tillage'), het gebruik van groenbemesters na de oogst of het afdekken van de bodem met plantaardig materiaal zoals stro zijn effectieve methoden. Op hellende akkers is het aanpassen van de ploegwijze een manier om erosie bij de bron aan te pakken. Bij rivieren kunnen kribben en oeverwerken erosie tegengaan. Ook de aanleg van wachtbekkens kan helpen bij het beheersen van wateroverlast veroorzaakt door erosie.
Vergelijkbare termen
Sedimentatie
Gebruikte bronnen: