Beddingsconstante
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De beddingsconstante is een maat voor de stijfheid of draagkracht van de ondergrond en geeft de verhouding weer tussen de verticale belasting op een oppervlak en de daaruit voortvloeiende zakking.
Omschrijving
De beddingsconstante, ook wel beddingsgetal of tegendrukcoëfficiënt genoemd, wordt in de grondmechanica aangeduid met de letter k of ks. De eenheid wordt vaak uitgedrukt in N/mm³, kN/m³ of MN/m³. Het is een belangrijke eigenschap in de bouw, vaak gevraagd door opdrachtgevers en aannemers. De beddingsconstante wordt gebruikt om de interactie tussen een constructie en de ondergrond te modelleren, waarbij de ondergrond soms wordt voorgesteld als een reeks onafhankelijke, verticale veren (het Winkler-model). Dit is essentieel bij het ontwerpen van funderingen, zoals funderingsplaten en stroken, om doorbuigingen en zettingen onder belasting te voorspellen. Een hogere beddingsconstante duidt op een stijvere ondergrond die minder zal zakken onder belasting. De draagkracht (beddingsconstante) van de ondergrond heeft een grote invloed op de doorbuigingen (deflecties) van bijvoorbeeld betonverhardingen ten gevolge van een verkeerslast.
Bepaling van de beddingsconstante
De waarde van de beddingsconstante is afhankelijk van de grondsoort en kan experimenteel worden bepaald. Een veelgebruikte methode is de plaatbelastingsproef (ook wel plaatdrukproef genoemd). Bij deze in-situ proef wordt door middel van een vijzel druk uitgeoefend op een stalen plaat (vaak met een standaarddiameter van 0,76 m of 762 mm), waarbij de druk en de zakking van de plaat nauwkeurig worden gemeten. De verhouding tussen de toegepaste druk en de gemeten zakking levert de beddingsconstante op. Plaatbelastingsproeven kunnen echter tijdrovend zijn en geven informatie over de grond tot slechts ongeveer één meter diepte. Een andere mogelijkheid is het indirect bepalen van de beddingsconstante op basis van de grondsoort of aan de hand van de CBR-waarde (California Bearing Ratio), hoewel hier mogelijke afwijkingen kunnen optreden. Ook kan de conusweerstand, gemeten met elektrische sonderingen (CPT), worden gebruikt om de horizontale beddingsconstante af te leiden, met name voor grondsoorten waar sonderingen niet toepasbaar zijn. De resultaten van een plaatbelastingsproef zijn alleen bruikbaar als de belasting waarmee de test is uitgevoerd overeenkomt met de werkelijke belasting.
Toepassing
De beddingsconstante wordt vaak gebruikt voor de controle van de verdichting van een funderingslaag, bijvoorbeeld bij wegenbouw. De funderingslaag dient aan een bepaalde waarde te voldoen voordat bijvoorbeeld asfalt aangebracht kan worden. Als de funderingslaag onvoldoende is verdicht, kunnen ongelijke zettingen optreden, wat kan leiden tot beschadigingen van het wegdek. Daarnaast wordt de beddingsconstante soms gebruikt bij het hijsen van zware lasten om te controleren of de ondergrond stijf genoeg is om het gewicht te dragen zonder gevaarlijke zakkingen. Een correcte bepaling is cruciaal voor het veilig en efficiënt ontwerpen van funderingen en andere ondergrondse constructies.
Vergelijkbare termen
Grondstijfheid
Gebruikte bronnen: