Bastei
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een bastei is een grote, lage, halfronde of hoefijzervormige toren in een vestingmuur, ontworpen met geschutsstellingen en overwelfde kanonkazematten.
Omschrijving
Basteien werden gebouwd als onderdeel van vestingwerken, vaak geïntegreerd in de stadsmuur of kasteelomwalling. Ze dienden als platform voor geschut, zowel op het bovenvlak als in kazematten. De overwelfde kanonkazematten maakten het mogelijk om langs de gracht te schieten (grachtsbestrijking) en boden bescherming tegen vijandelijk vuur. Basteien zijn te zien als een voorloper van het bastion en zijn, net als bastions, oorspronkelijk ontworpen met het doel de dode hoeken in de verdediging te bestrijden. Hoewel ze dit probleem niet volledig oplosten, hadden basteien aanzienlijk meer schietgaten dan de eerdere rondelen. Het ontwerp van de bastei wordt toegeschreven aan Albrecht Dürer.
Verschil met rondelen en bastions
Basteien waren groter dan rondelen en hadden meer schietgaten. Ze vertegenwoordigen een overgangsvorm tussen het rondeel en het latere bastion. Bastions, die na de bastei werden ontwikkeld, hadden rechte flanken om dode hoeken beter te bestrijden en het opstellen van geschut te optimaliseren. Veel basteien zijn later vervangen door bastions.
Voorbeelden
Een bekend Nederlands voorbeeld van een bastei is de Stratemakerstoren in Nijmegen, die onderdeel was van de middeleeuwse vestingwerken van de stad en nu een museum is (De Bastei). Een ander gebruik van het woord 'Bastei' verwijst naar een rotsformatie in Saksisch Zwitserland, Duitsland, en een verdedigende stand bij het zwaardvechten.
Vergelijkbare termen
Bastion
Gebruikte bronnen: