Ankerbalk
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een ankerbalk is een horizontale balk in een houten gebintconstructie die twee verticale stijlen met elkaar verbindt en door middel van een pen-en-gatverbinding en wiggen verankerd is.
Omschrijving
De ankerbalk is een essentieel onderdeel van een ankerbalkgebint, een traditionele dragende houtconstructie die voornamelijk voorkomt in historische gebouwen zoals boerderijen, woonhuizen en kapgebinten van kerken. De balk loopt dwars op de lengterichting van het gebouw en steekt met pennen door de verticale gebintstijlen. Deze pennen worden vervolgens met houten wiggen geborgd, waardoor de ankerbalk stevig verankerd is aan de stijlen. Dit zorgt voor structurele stabiliteit en voorkomt dat de stijlen onder belasting uit elkaar wijken (spatkrachten). De ankerbalk wordt vaak ondersteund door korbelen, schuine schoorbalken die de verbinding tussen de stijl en de ankerbalk versterken. De stijlen van het gebint rusten meestal op stenen poeren om contact met vocht en daarmee rotting te voorkomen, wat bijdraagt aan een lange levensduur van de constructie.
Ankerbalkgebint
Een ankerbalkgebint is een dragende houtconstructie bestaande uit twee verticale gebintstijlen en een horizontale ankerbalk. De ankerbalk steekt met pennen door de stijlen en wordt met wiggen verankerd. Dit type gebint werd sinds het einde van de middeleeuwen toegepast in diverse gebouwen en zorgt voor stabiliteit, onder andere door het opvangen van spatkrachten uit de kapconstructie.
Verbinding
De karakteristieke verbinding van een ankerbalk met de gebintstijlen is een pen-en-gatverbinding. De pennen aan de uiteinden van de ankerbalk worden door gaten of sleuven in de stijlen gestoken. Aan de buitenzijde van de stijl worden vervolgens houten wiggen in de pennen geslagen, waardoor de ankerbalk strak tegen de stijl wordt getrokken en verankerd is.
Functie
De hoofdfunctie van een ankerbalk in een gebint is het koppelen van de verticale stijlen en het opvangen van horizontale krachten, zoals spatkrachten die ontstaan door het gewicht en de constructie van het dak. Dit draagt bij aan de algehele stabiliteit van de constructie en voorkomt dat de muren of stijlen naar buiten wijken.
Vergelijkbare termen
Versterkingsbalk |
Stabiliteitsbalk |
Verankering
Gebruikte bronnen: