Zwenkwiel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een zwenkwiel is een wiel dat door bevestiging aan een verticale as in elke richting kan draaien en rollen, wat zorgt voor wendbaarheid.
Omschrijving
Zwenkwielen zijn essentiële onderdelen in diverse toepassingen, van meubilair tot industriële transportmiddelen. Ze onderscheiden zich van bokwielen doordat ze, naast rollen, 360 graden kunnen draaien om een verticale as. Dit wordt mogelijk gemaakt doordat de wielas op enige afstand (naloop) van de verticale as is geplaatst. Hierdoor volgt het wiel de bewegingsrichting van het object waaraan het is bevestigd. Als er vier zwenkwielen onder een object zijn geplaatst, kan het in principe elke kant op bewegen, wat het sturen over grotere afstanden lastig kan maken. Vaak worden zwenkwielen daarom gecombineerd met bokwielen, die alleen voor- of achteruit kunnen bewegen en zo zorgen voor richtingsstabiliteit. Zwenkwielen zijn verkrijgbaar in verschillende materialen voor het loopvlak, zoals rubber, kunststof (polyamide, polypropyleen, polyurethaan), RVS en gietijzer, afhankelijk van de vereisten qua draagvermogen en ondergrond. Een belangrijke functionaliteit is de rem, waarmee het wiel vastgezet kan worden om ongewenst verschuiven te voorkomen, wat de stabiliteit en veiligheid verhoogt, vooral op hellende oppervlakken of bij zware objecten.
Toepassingen in de bouw
In de bouw worden zwenkwielen onder meer toegepast bij rolsteigers, transportkarren voor materialen en gereedschap, en verrijdbare constructies. Ze verhogen de mobiliteit op bouwplaatsen en maken het verplaatsen van zware of omvangrijke objecten eenvoudiger en efficiënter. Bij rolsteigers zorgen in hoogte verstelbare zwenkwielen, vaak met rem, ervoor dat de steiger stabiel en veilig kan worden verplaatst en gefixeerd op ongelijke ondergronden. Ook bij de productie van prefab betonelementen of in magazijnen voor bouwmaterialen worden zwenkwielen gebruikt onder transportmiddelen.
Materialen en draagvermogen
De keuze van het materiaal voor het loopvlak van een zwenkwiel hangt sterk af van de beoogde toepassing en de te dragen last. Materialen zoals polyamide zijn gangbaar voor lasten tot 800 kg, terwijl aluminium en gietijzer met kunststof loopvlakken worden gebruikt voor zwaardere lasten. Rubberen wielen bieden geluidsdemping en zijn geschikt voor kwetsbare vloeren en licht oneffen terrein, zoals straatstenen. Polyurethaan wielen zijn duurzaam, bestand tegen diverse chemicaliën en bieden een lichte, stille loop voor hoge draagvermogens. Het draagvermogen van een zwenkwiel set wordt berekend door het aantal wielen te vermenigvuldigen met de maximale belasting per wiel.
Vergelijkbare termen
Vaste wielen |
remwielen |
transportwielen
Gebruikte bronnen: