Wrijvingskrachten
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Wrijvingskrachten zijn weerstandskrachten die optreden wanneer twee oppervlakken langs elkaar bewegen of de neiging hebben om te bewegen, en die tegengesteld gericht zijn aan de bewegingsrichting of de dreigende bewegingsrichting.
Omschrijving
Wrijving treedt op in het aanrakingsvlak van twee vaste lichamen die langs elkaar schuiven of zullen gaan schuiven. Deze weerstand wordt veroorzaakt door onder meer de ruwheid en oneffenheden van de contactvlakken. Ook water dat op een oppervlak ligt, kan wrijving beïnvloeden. In de bouwkunde zijn wrijvingskrachten essentieel voor de stabiliteit van constructies. Denk hierbij aan de wrijving tussen gronddeeltjes (zoals bij schuifspanning in zand) of de wrijving tussen een heipaal en de omliggende grond (schachtwrijving). Bij het verdichten van beton vermindert inwendige wrijving, wat belangrijk is voor het verkrijgen van een dichte structuur. Te veel wrijving kan echter ongewenst zijn, bijvoorbeeld bij het inschieten van strengen in voorspankanalen, waar wrijving de effectiviteit kan verminderen.
Soorten wrijving en toepassingen in de bouw
Er zijn verschillende vormen van wrijving relevant in de bouwkunde. Glijdende of slepende wrijving treedt op wanneer oppervlakken langs elkaar schuiven. Inwendige wrijving, ook wel viscositeit genoemd, is de weerstand binnen een vloeistof of materiaal, zoals bij betonmortel tijdens het verdichten. Bij grondmechanica speelt wrijving een grote rol, bijvoorbeeld bij de weerstand tegen afschuiven in korrelig materiaal (haakweerstand) of de wrijving tussen grond en een heipaal (schachtwrijving). Ook bij tijdelijke constructies zoals stempels in de bouwkunde kan wrijving optreden, onder andere in de schroefdraad. Frictiescharnieren maken gebruik van ingebouwde wrijving om bijvoorbeeld ramen of deuren in een bepaalde positie te houden.
Vergelijkbare termen
Wrijving
Gebruikte bronnen: