Wielspaak
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een wielspaak is een staaf die de verbinding vormt tussen de naaf (het wielcentrum) en de velg van een wiel, en die dient om krachten over te brengen en de structuur van het wiel te ondersteunen.
Omschrijving
Wielspaken zijn essentieel voor de structurele integriteit van een wiel. Ze dragen bij aan de stijfheid en stabiliteit en verdelen de belasting gelijkmatig over de velg. Historisch werden wielen vaak met spaken geconstrueerd, en deze techniek wordt nog steeds toegepast in diverse toepassingen zoals fietsen, motorfietsen en in sommige moderne ontwerpen. De spaken zorgen ervoor dat de krachten die tijdens het rijden op het wiel komen, zowel verticaal (gewicht) als horizontaal (aandrijving en remmen), efficiënt worden overgebracht tussen de naaf en de velg. Een goed gespaakt wiel heeft een juiste spaakspanning, wat cruciaal is voor de levensduur en prestaties van het wiel.
Materialen en constructie
Wielspaken worden traditioneel gemaakt van materialen zoals staal. Moderne spaken kunnen ook vervaardigd zijn uit aluminium of koolstofvezel, bekend om hun lichte gewicht en stijfheid. De verbinding tussen de spaak en de velg wordt vaak gerealiseerd door middel van nippels, die voorgespannen kunnen worden om een constante spaakspanning te bereiken en het wiel te centreren. Spaken kunnen recht zijn of een J-bocht hebben, afhankelijk van de wielconstructie en de naaf.
Belasting en onderhoud
Spaken in een wiel staan onder spanning en verliezen na verloop van tijd spanning door de belastingscycli tijdens het rijden. Te veel of te weinig spaakspanning kan leiden tot een verminderde levensduur van het wiel. Regelmatig controleren van de spaakspanning is daarom belangrijk voor het onderhoud. Gereedschappen zoals een spaakspanningsmeter kunnen worden gebruikt om de spanning te meten en het wiel te richten door de nippels aan te draaien.
Vergelijkbare termen
Wielnaaf
Gebruikte bronnen: