Vormbak
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een vormbak is een mal, vaak machinaal gebruikt, om ongebakken bakstenen (vormelingen) te vormen door klei in de gewenste afmetingen te persen.
Omschrijving
De term 'vormbak' verwijst zowel naar de mal zelf als naar de productiemethode waarbij klei in deze mal wordt geperst om bakstenen te vormen. Dit proces resulteert in bakstenen met een kantige vorm en een relatief regelmatig, strak oppervlak. Om te voorkomen dat de klei aan de vormbak blijft kleven, wordt de mal vaak bezand. Dit bezanden zorgt ervoor dat vijf van de zes zijden van de gebakken steen bezand zijn, terwijl de afgestreken zijde glad is. Vormbakstenen hebben over het algemeen minder nerven en luchtgaten dan bijvoorbeeld handvormstenen en worden veel toegepast in moderne bouwstijlen.
Verschil met andere productiemethoden
Naast de vormbakmethode zijn er andere manieren om bakstenen te produceren, zoals handvorm en strengpers. Bij de handvormmethode werd oorspronkelijk klei handmatig in een mal geworpen, wat resulteert in een onregelmatiger oppervlak met plooien en nerven. Tegenwoordig gebeurt dit machinaal, waarbij het handgevormde uiterlijk wordt nagebootst door de klei door zand of zaagsel te rollen. De strengpersmethode daarentegen produceert een doorlopende kleibalk die vervolgens in stukken wordt gesneden, wat leidt tot zeer strakke en hoekige stenen met snijvlakken. Wasserstrich bakstenen worden ook in een vormbak geperst, maar hierbij wordt water gebruikt in plaats van zand, wat een licht gestreept en minder egaal oppervlak geeft.
Toepassingen
Vormbakstenen met hun regelmatige oppervlak en kantige vorm zijn populair voor gebruik in moderne gebouwen en woningen. Ze worden vaak toegepast als zichtwerk gevelstenen voor bijvoorbeeld aanbouwen of uitbouwen. Ook bij de aanleg van bestrating, zoals tuinmuurtjes of paden, worden vormbak straatbakstenen veelvuldig gebruikt. Ze dragen bij aan een strakke of juist natuurlijke en oorspronkelijke uitstraling, afhankelijk van de specifieke afwerking en kleur.
Vergelijkbare termen
Metselvorm
Gebruikte bronnen: