Voorontwerp
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Het voorontwerp, ook wel voorlopig ontwerp (VO) genoemd, is een fase in het bouwproces waarin de architect zijn denkbeelden over de ontwerpopgave van een project uitwerkt, gebaseerd op het programma van eisen van de opdrachtgever en vaak na een schetsontwerp.
Omschrijving
In de voorontwerpfase wordt de architectonische verschijningsvorm van zowel het exterieur als het interieur van het gebouw vormgegeven en inzichtelijk gemaakt, bijvoorbeeld door middel van schetsen, plattegronden, doorsneden, aanzichten en 3D-visualisaties. Deze fase volgt op het schetsontwerp en gaat vooraf aan het definitieve ontwerp. Het voorontwerp wordt besproken met alle relevante partijen, waaronder soms de welstands- of monumentencommissie. Op basis van feedback wordt het voorontwerp aangepast en wordt een voorlopige begroting opgesteld. In deze fase worden nog geen diepgaande onderzoeken door derden, zoals grondonderzoek, uitgevoerd; dit gebeurt pas na goedkeuring van het voorontwerp door de opdrachtgever. Het doel is om de belangrijkste vragen van de opdrachtgever te beantwoorden en een duidelijk beeld te geven van het beoogde bouwwerk. Het definitieve ontwerp borduurt voort op het goedgekeurde voorontwerp, waarbij de details verder worden uitgewerkt.
Plaats in het bouwproces
Het voorontwerp is een belangrijke fase in het totale bouwproces. Conform NEN 2574 wordt het voorontwerp gezien als onderdeel van de ontwerpfase, die volgt op de programmafase (met initiatief, haalbaarheidsstudie en projectdefinitie) en voorafgaat aan de uitwerkingsfase (bestek, prijsvorming) en realisatiefase (werkvoorbereiding, uitvoering, oplevering). Het proces is gefaseerd om het beheersbaar te maken en de opdrachtgever in staat te stellen tussentijds bij te sturen.
Inhoud van een voorontwerp
Een voorontwerp kan verschillende elementen bevatten, afhankelijk van de complexiteit van het project. Typisch zijn bouwkundige tekeningen (plattegronden, doorsneden, aanzichten), situatieschetsen, referentiebeelden, artist impressions, en soms een maquette of 3D-visualisatie. Ook een eerste indicatie van materialen en een voorlopige kostenbegroting kunnen deel uitmaken van het voorontwerp. Belangrijk is dat het ontwerp in deze fase nog flexibel is en kan worden aangepast op basis van overleg.
Vergelijkbare termen
Schetsontwerp
Gebruikte bronnen: