Vermogen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Vermogen is de hoeveelheid energie die per tijdseenheid wordt gebruikt of geleverd, uitgedrukt in watt (W) of kilowatt (kW).
Omschrijving
In de bouwkunde is vermogen een belangrijk begrip, met name bij het dimensioneren en beoordelen van installaties zoals verwarmingssystemen, ventilatiesystemen en elektrische installaties. Bij elektrische systemen wordt het werkelijke vermogen (uitgedrukt in kilowatt, kW) berekend aan de hand van spanning, stroom en de vermogensfactor. Het schijnbare vermogen (uitgedrukt in kilovolt-ampère, kVA) omvat zowel het werkelijke als het reactieve vermogen en is relevant bij het dimensioneren van bijvoorbeeld transformatoren en generatoren. Voor verwarmingssystemen, zoals cv-ketels en radiatoren, geeft het vermogen (vaak in Watt of Kilowatt) aan hoeveel warmte een systeem kan afgeven om een ruimte te verwarmen, rekening houdend met factoren zoals de grootte en isolatie van de ruimte, en de gewenste temperatuur. Bij het ontwerpen of aanpassen van elektrische installaties in gebouwen, bijvoorbeeld bij de toevoeging van zonnepanelen, warmtepompen of oplaadpunten voor elektrische voertuigen, is het essentieel om het benodigde vermogen correct te berekenen. Hierbij moet rekening gehouden worden met het actuele aansluitvermogen, het vermogen van bestaande en nieuwe installaties, en de gelijktijdigheidsfactor van het aangesloten materieel. Een correcte dimensionering van het vermogen is cruciaal om overbelasting te voorkomen en voldoende prestaties van de installaties te garanderen, wat bijdraagt aan de energie-efficiëntie en het comfort in een gebouw.
Toepassingen en gerelateerde begrippen
Het concept van vermogen komt in diverse bouwkundige contexten terug. Naast thermische en elektrische installaties, waar het de capaciteit van systemen aangeeft, wordt 'vermogen' ook in bredere zin gebruikt, zoals bij het draagvermogen van constructies, wat de maximale belasting aangeeft die een constructiedeel kan dragen zonder blijvende vervorming. In relatie tot materialen kan gesproken worden over het warmte-isolerend vermogen (warmteweerstand of R-waarde) of het vermogen van een materiaal om warmte op te slaan (warmtecapaciteit). Bij zelfverdichtend beton wordt het vermogen om wapening te passeren beoordeeld met specifieke testen. Het berekenen van het vermogen is ook relevant bij het bepalen van de milieuprestatie van bouwwerken, waarbij onder andere installaties voor externe energielevering worden meegenomen.
Vergelijkbare termen
Energie
Gebruikte bronnen: