Uitslag
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
In de bouwkunde is 'uitslag' een algemene term voor zichtbare vlekken of afzettingen op het oppervlak van bouwmaterialen zoals metselwerk of beton, vaak veroorzaakt door het transport en de kristallisatie van oplosbare zouten en kalk als gevolg van vocht.
Omschrijving
Uitslag, ook wel uitbloeiing of soms uitspoeling genoemd, manifesteert zich als vlekken op het oppervlak van metselwerk of beton. Deze vlekken ontstaan doordat in water oplosbare bestanddelen, zoals zouten en vrije kalk, via de poriën van het materiaal naar het oppervlak worden getransporteerd door vocht. Wanneer dit vocht verdampt, blijven de opgeloste stoffen achter en kristalliseren ze uit, wat leidt tot de zichtbare uitslag. Dit verschijnsel kan optreden bij zowel nieuw als ouder metselwerk en beton, en wordt bevorderd door vochtige omstandigheden tijdens de bouw of door waterbelasting van het voltooide bouwwerk, bijvoorbeeld door regen of opstijgend vocht. Uitslag heeft meestal een witte kleur, maar kan verkleuren door de aanwezigheid van andere stoffen of externe factoren. Hoewel uitslag over het algemeen geen directe negatieve invloed heeft op de sterkte of duurzaamheid van de constructie, kan het esthetisch ongewenst zijn.
Soorten uitslag
Er worden verschillende soorten uitslag onderscheiden, waaronder vroege witte uitslag, kalkuitbloei (ook wel kalkuitslag genoemd) en vergipsing (late uitbloei van gips). Vroege witte uitslag, vaak zichtbaar kort na het metselen, wordt veroorzaakt door in water oplosbare zouten uit de bakstenen of mortel. Kalkuitbloei ontstaat door vrije kalk uit cement dat door vocht naar het oppervlak van beton of metselwerk migreert en daar reageert met kooldioxide uit de lucht, wat leidt tot calciumcarbonaat. Vergipsing kan later optreden, soms pas na jaren, op metselwerk dat aan regen en zonlicht is blootgesteld en wordt gekenmerkt door een witte uitbloeiing van gips. Ook zouten afkomstig uit optrekkend grondwater kunnen leiden tot zoutuitslag op muren.
Voorkomen en verwijderen van uitslag
Het volledig voorkomen van uitslag is niet altijd mogelijk, aangezien het een natuurlijk proces is dat afhankelijk is van diverse factoren, waaronder weersomstandigheden en de eigenschappen van de gebruikte materialen. Preventieve maatregelen tijdens de bouw zijn onder meer het beschermen van vers metselwerk tegen overmatig water (regen) en het kiezen voor materialen met een laag gehalte aan oplosbare zouten. Bij beton kan een optimale verdichting en een lage water-cementfactor helpen om primaire uitslag te minimaliseren, hoewel secundaire uitslag door regenwater alsnog kan ontstaan. Uitslag verdwijnt vaak na verloop van tijd vanzelf door inwerking van het weer. Mechanische verwijdering met een borstel is mogelijk, maar de uitslag kan terugkeren. Er bestaan ook speciale reinigingsmiddelen voor het verwijderen van cementsluier en witte uitslag, hoewel voorzichtigheid geboden is om het oppervlak niet aan te tasten, zeker bij gebruik van zuren.
Vergelijkbare termen
Vochtplekken
Gebruikte bronnen: