Tolerantiebereik
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Het tolerantiebereik in de bouw is de maximaal toelaatbare afwijking van een streefmaat, zoals gespecificeerd in tekeningen of normen, voor afmetingen, vormen of posities van bouwelementen of constructies.
Omschrijving
Toleranties zijn noodzakelijk in de bouw omdat kleine variaties onvermijdelijk zijn tijdens het productie- en uitvoeringsproces. Deze variaties kunnen voortkomen uit factoren zoals de nauwkeurigheid van meetapparatuur, materiaaleigenschappen (krimp, uitzetting), en de manier van werken. Door toleranties vast te leggen, wordt een zekere flexibiliteit ingebouwd die ervoor zorgt dat een bouwwerk functioneel, veilig en esthetisch acceptabel blijft. Het niet naleven van toleranties kan leiden tot constructieve problemen of esthetische gebreken.
Soorten toleranties en normen
Binnen de bouw worden verschillende soorten toleranties onderscheiden, zoals maattoleranties (afwijkingen in afmetingen) en plaatstoleranties (afwijkingen in positie). Deze toleranties zijn vastgelegd in diverse normen, zoals de NEN 2881 voor maattoleranties en algemene regels, en NEN-EN normen die specifiek ingaan op materialen zoals beton. Voorbeelden van gespecificeerde toleranties zijn te vinden voor onder andere betondoorsneden, positie van wapening en de locatie van palen. Ook voor afwerkingen gelden toleranties die zijn vastgelegd in normen.
Invloed op materialen en processen
Materialen zoals baksteen en staal hebben specifieke toleranties die inherent zijn aan het productieproces. Bij bakstenen speelt bijvoorbeeld krimp tijdens het bakken een rol, wat leidt tot maattoleranties en maatspreiding. Bij staalplaten is de diktetolerantie belangrijk voor de uiteindelijke prestaties. Ook processen zoals spuitgieten en lasersnijden kennen eigen toleranties die afhankelijk zijn van factoren zoals materiaalsamenstelling en nauwkeurigheid van de apparatuur. In het werk dient rekening gehouden te worden met maatafwijkingen die ontstaan bij het uitzetten, fabriceren en monteren.
Vergelijkbare termen
Afmetingstolerantie
Gebruikte bronnen: