Stempel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een stempel is een tijdelijke constructie of hulpmiddel in de bouw en civiele techniek dat wordt gebruikt om horizontale en/of verticale krachten op te nemen ter ondersteuning van bouwwerken of constructiedelen die nog niet zelfstandig stabiel zijn.
Omschrijving
Stempels zijn onmisbaar tijdens bouw-, verbouw- of sloopwerkzaamheden. Ze worden ingezet wanneer de permanente constructie nog niet voldoende draagkracht heeft om de optredende belastingen op te vangen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het maken van in het werk gestorte betonvloeren, waar de bekisting en de verse beton tijdens het uitharden ondersteuning nodig hebben. Ook bij het verwijderen van dragende muren of het aanbrengen van sparingen zijn stempels noodzakelijk om de stabiliteit te bewaren. Stempels kunnen zowel verticale als horizontale krachten opnemen. Bijna uitsluitend horizontale ondersteuning, bijvoorbeeld bij bouwputten, wordt ook wel 'stempelen' genoemd. Bijna uitsluitend verticale ondersteuning heet 'stutten'. Wanneer zowel horizontale als verticale krachten moeten worden opgevangen, spreekt men vaak van 'schoren'. Het is cruciaal om het maximale draagvermogen van een stempel te kennen voor veilig gebruik.
Soorten stempels
In de bouw worden diverse soorten stempels gebruikt, afhankelijk van de toepassing en de te dragen krachten. De schroefstempel is een veelvoorkomend type, vaak toegepast voor de tijdelijke verticale ondersteuning van zware constructies zoals betondekken. Deze stempels zijn in hoogte verstelbaar door middel van een schroefmechanisme, wat nauwkeurige afstelling mogelijk maakt. Schoorstempels, ook bekend als duw- en trekschoren, worden gebruikt om verticale of schuine constructies te stabiliseren en kunnen zowel duw- als trekkrachten opvangen.
Stempelplan
Bij werkzaamheden waarbij dragende constructies worden aangepast of verwijderd, zoals het weghalen van een dragende muur, is vrijwel altijd een stempelplan nodig. Dit plan, opgesteld door een constructeur, geeft aan waar en hoe de stempels geplaatst moeten worden om de belasting veilig op te vangen en de stabiliteit van de constructie te waarborgen. Het volgen van een stempelplan is essentieel om verzakkingen, scheuren of instorting te voorkomen en te voldoen aan wet- en regelgeving.
Vergelijkbare termen
Onderstutting
Gebruikte bronnen: