Spitsboog
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een spitsboog is een boogvorm die bestaat uit twee symmetrische cirkeldelen die elkaar in de top snijden.
Omschrijving
De spitsboog is een karakteristiek element van de gotische architectuur, veel toegepast in kerken en kathedralen. In tegenstelling tot de rondboog, die een halve cirkel beslaat, wordt de spitsboog gevormd door twee cirkelsegmenten die samenkomen in een punt bovenaan. Dit ontwerp zorgt voor een betere afvoer van krachten, voornamelijk in verticale richting, waardoor de zijwaartse druk op de muren (spatkrachten) afneemt in vergelijking met een rondboog. Hierdoor konden in de gotiek hogere, slankere gebouwen met grotere vensters worden gerealiseerd, wat bijdroeg aan meer lichtinval en een gevoel van openheid. Spitsbogen werden toegepast in diverse bouwelementen zoals vensters, deuren en gewelven.
Toepassing en varianten
Spitsbogen zijn voornamelijk bekend uit de gotische en neogotische kerkelijke bouwkunst. Ze zijn te vinden in ramen, deuren en als onderdeel van gewelven. Er bestaan verschillende varianten van de spitsboog, zoals de lancetboog (een smalle, hoge spitsboog) en de tudorboog (een gedrukte spitsboog die veel in de Engelse gotiek werd gebruikt).
Constructief voordeel
Het belangrijkste constructieve voordeel van de spitsboog ten opzichte van de rondboog is de efficiëntere krachtafvoer. Door de spitsere vorm worden de krachten meer verticaal naar beneden geleid, wat resulteert in minder zijwaartse druk op de ondersteunende muren of pijlers. Dit maakte het mogelijk om minder massieve muren te bouwen en grotere openingen voor vensters te creëren, wat essentieel was voor de ontwikkeling van de gotische architectuur met zijn kenmerkende hoge, lichte ruimtes.
Vergelijkbare termen
Romaanse boog
Gebruikte bronnen: