Rivierherstel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Rivierherstel omvat maatregelen die gericht zijn op het herstellen en verbeteren van de natuurlijke structuren en processen binnen een rivierecosysteem.
Omschrijving
Rivierherstel heeft als doel om het dynamisch evenwicht van rivieren te herstellen of te versterken. Dit is essentieel voor het vergroten van de waterveiligheid en het bevorderen van biodiversiteit. Menselijk ingrijpen, zoals de aanleg van dammen en dijken, en het aanpassen van de loop van rivieren, heeft Europese rivieren kwetsbaarder gemaakt voor overstromingen en droogtes. Door rivieren meer ruimte te geven en natuurlijke processen te herstellen, kunnen ze beter functioneren als natuurlijke buffers tegen extreme weersomstandigheden en water langer vasthouden, wat helpt bij zowel overstromingen als droogte. Gezonde riviersystemen kunnen ook bijdragen aan toerisme en recreatie, met economische voordelen voor lokale gemeenschappen. Rivierherstelprojecten worden vaak uitgevoerd in samenwerking tussen overheden, natuurorganisaties en andere belanghebbenden.
Voorbeelden van maatregelen
Maatregelen voor rivierherstel kunnen divers zijn en omvatten onder andere het herstellen van oude rivierarmen (meanders), het opnieuw verbinden van deze meanders met de hoofdstroom, en het aanleggen van natuurvriendelijke oevers. Ook het oplossen van knelpunten voor vismigratie en het herwaarderen van zijwaterlopen behoren tot de mogelijkheden. Een belangrijk aspect is de ontwikkeling van watergebonden natuur in gebieden langs de rivier. Naast ecologische ingrepen kunnen ook landschappelijke ingrepen, zoals het verlagen van dijken, onderdeel zijn van rivierherstelprojecten.
Projecten en programma's
In Nederland is het programma 'Ruimte voor de Rivier' een bekend voorbeeld van rivierherstel, opgezet naar aanleiding van hoge waterstanden in de jaren '90. Dit programma had als doel de rivieren meer ruimte te geven voor waterafvoer door maatregelen op meer dan 30 locaties. In Vlaanderen is het project 'Rivierherstel Leie' onderdeel van het grotere Europese Seine-Scheldeproject. Dit project richt zich zowel op het verbeteren van de bevaarbaarheid als op het herstel van natuur- en landschapswaarden in de Leievallei. Het project Grensmaas is een gezamenlijk Nederlands-Belgisch project dat hoogwaterbeveiliging en rivierherstel combineert met natuurontwikkeling en grindwinning.
Vergelijkbare termen
Rivierrestauratie
Gebruikte bronnen: