Rioleringsstelsels
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een rioleringsstelsel is een ondergronds systeem van buizen, putten en eventueel pompen, aangelegd in stedelijke en landelijke gebieden voor de inzameling en het transport van afvalwater en neerslag.
Omschrijving
Rioleringsstelsels vormen de infrastructuur voor het veilig en hygiënisch afvoeren van water. Ze bestaan uit diverse componenten, zoals hoofdriolen, verzamelriolen, huisaansluitingen, inspectieputten en overstorten. De materialen waaruit rioolbuizen vervaardigd kunnen zijn, variëren en omvatten onder andere beton, gres, nodulair gietijzer en kunststoffen zoals PVC, PE of GVK. In Nederland bestaat het grootste deel van de riolering uit beton en een aanzienlijk deel uit kunststof. De keuze van het materiaal hangt af van factoren zoals de manier van watertransport (vrij verval of mechanisch) en de samenstelling van het afvalwater. De systemen dragen bij aan het voorkomen van wateroverlast, de bescherming van het milieu door afvalwater naar zuiveringsinstallaties te leiden, en de volksgezondheid door een veilige afvoer te waarborgen.
Soorten rioleringsstelsels
Er worden hoofdzakelijk verschillende soorten rioleringsstelsels onderscheiden. Het gemengde stelsel voert zowel afvalwater als regenwater via één buis af naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). Bij hevige regenval kan dit leiden tot overstorten van ongezuiverd water op oppervlaktewater. Het gescheiden stelsel bestaat uit twee aparte leidingsystemen: één voor afvalwater (DWA - Droogweerafvoer) dat naar de RWZI gaat, en één voor hemelwater (HWA - Hemelwaterafvoer) dat wordt afgevoerd naar oppervlaktewater of een infiltratievoorziening. Een verbeterd gescheiden stelsel is een variant waarbij een deel van het vuile hemelwater (de 'first flush') naar de DWA wordt geleid voor zuivering, om vervuiling van oppervlaktewater te beperken. Daarnaast bestaat er mechanische riolering, zoals drukriolering, die met pompen werkt en vaak wordt toegepast in gebieden waar vrij verval niet mogelijk of te duur is, zoals bij verspreide bebouwing.
Onderdelen en materialen
Een rioolstelsel bestaat uit diverse onderdelen, waaronder buizen (riolen), putten, pompen en aansluitingen. Buizen kunnen verschillende vormen hebben, zoals cirkelvormig, rechthoekig of eivormig. De materialen die gebruikt worden voor rioolbuizen zijn onder andere beton, gietijzer, kunststof (PVC, PE, GVK) en gres. Beton is veelgebruikt vanwege de relatieve betaalbaarheid en het gewicht, terwijl kunststof licht en gemakkelijk te bewerken is. Nodulair gietijzer staat bekend om zijn robuustheid. Naast buizen zijn inspectieputten belangrijke onderdelen, omdat ze toegang bieden voor inspectie en onderhoud om verstoppingen te voorkomen. Huisaansluitingen verbinden individuele gebouwen met het hoofdrioolstelsel. In gescheiden stelsels worden soms verschillende kleuren buizen gebruikt om DWA (roodbruin) en HWA (grijs of groen) te onderscheiden.
Gebruikte bronnen: