Reologie
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Reologie is de tak van wetenschap die het vervormings- en stromingsgedrag van materialen bestudeert onder invloed van spanning of kracht, inclusief eigenschappen zoals viscositeit en plasticiteit.
Omschrijving
In de bouwkunde is reologie cruciaal voor het begrijpen en beheersen van het gedrag van materialen zoals betonspecie, cementpasta en mortel in hun verse toestand. Het beïnvloedt processen zoals mengen, transporteren, verpompen, verdichten en afwerken. Een goede reologie van betonspecie is essentieel voor de verwerkbaarheid en om problemen zoals ontmenging te voorkomen. De reologische eigenschappen van betonspecie kunnen worden beïnvloed door factoren zoals temperatuur, de water-cementfactor, en het gebruik van hulpstoffen zoals plastificeerders en superplastificeerders. Ook bij andere bouwmaterialen, zoals asfaltbitumen, speelt reologie een rol bij de verwerkbaarheid.
Relevantie in de bouw
Reologie, ook wel stromingsleer genoemd, is in de bouw van belang voor het karakteriseren van het vloeigedrag van diverse materialen. Dit omvat niet alleen betonspecie, maar ook bijvoorbeeld verf, inkt, en asfaltbitumen. Het begrijpen van de reologische eigenschappen maakt het mogelijk om materialen te ontwerpen en processen te optimaliseren voor een efficiënte verwerking en een duurzaam eindresultaat. De aandacht voor reologisch gedrag is toegenomen bij de ontwikkeling van zelfverdichtend beton, waarbij de betonspecie zeer vloeibaar is en zich onder invloed van de zwaartekracht verdicht.
Reologische eigenschappen van betonspecie
Het reologisch gedrag van betonspecie is complex. Het kan worden vergeleken met een Bingham-vloeistof, waarbij de specie pas vloeit nadat een bepaalde kracht (de vloeigrens) is overschreden. Eigenschappen zoals vloeigrens en viscositeit zijn bepalend voor de verwerkbaarheid. Viscositeit beschrijft de inwendige wrijving van de vloeistof. Temperatuur heeft een belangrijke invloed op de viscositeit; bij hogere temperaturen is deze vaak lager. Materialen kunnen ook thixotrope eigenschappen bezitten, wat betekent dat de viscositeit afneemt bij toepassing van energie (zoals schudden of roeren) en weer toeneemt in rust, zoals bij ketchup en enigszins bij betonspecie. De bepaling van reologische eigenschappen gebeurt doorgaans in een laboratorium, maar in de praktijk worden eenvoudigere meetmethoden gebruikt, zoals de zetmaat of vloeimaat. Hulpstoffen zoals superplastificeerders kunnen de reologie, met name de vloeibaarheid en viscositeit, sterk beïnvloeden, waardoor bijvoorbeeld minder water nodig is voor dezelfde verwerkbaarheid.
Vergelijkbare termen
Vloeigedrag
Gebruikte bronnen: