Radvenster
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een radvenster is een rond venster met spijlen (spaken) die vanuit het midden naar de buitenrand stralen, vergelijkbaar met een wiel.
Omschrijving
Het radvenster is een vroege vorm van het roosvenster en komt vooral voor in de laatromaanse periode en de gotiek, met name bij kerken in Italië. De spijlen van een radvenster zijn doorgaans dikker dan bij een roosvenster en zijn vaak uitgevoerd in natuursteen. Ondanks de massieve uitvoering en mogelijke decoraties laten radvensters toch licht binnen. De spaken zijn vaak vormgegeven als kleine zuiltjes die met een ring van rond- of spitsbogen verbonden zijn vanuit een centraal punt.
Vergelijking met roosvenster
Het radvenster lijkt op een roosvenster, maar onderscheidt zich door de duidelijk dikkere spijlen of 'spaken' tussen de raamdelen. Bij roosvensters is het maaswerk vaak rijker gedecoreerd met elementen zoals drielobben, vierpassen en visblazen, terwijl het patroon bij radvensters beperkter is en vaak bestaat uit een krans van zuiltjes vanuit een middenmotief. Roosvensters zijn doorgaans groter en kenmerkend voor de gotische architectuur, terwijl radvensters vaker voorkomen in de romaanse bouwkunst en de overgangsperiode naar de gotiek (romanogotiek).
Toepassing en Symboliek
Radvensters werden vooral toegepast in de 12e en 13e eeuw, met name bij Italiaanse kerken. Ze dienen voornamelijk voor lichtinval. Soms wordt in het ontwerp van een radvenster symbolisch het motief van het rad van Fortuin verwerkt, wat de wenteling van het menselijk lot kan voorstellen. De vorm van het radvenster is soms ook als decoratief motief te vinden.
Vergelijkbare termen
Rondraam
Gebruikte bronnen: