Pingo
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een pingo is een koepelvormige heuvel die voorkomt in permafrostgebieden, gevormd door de druk van bevriezend grondwater dat een laag bevroren grond omhoog duwt en een kern van ijs creëert.
Omschrijving
Pingos zijn geomorfologische verschijnselen die specifiek zijn voor periglaciale omgevingen met permafrost. Ze ontstaan doordat water onder druk, ingesloten tussen de permafrostlagen of onder de permafrost, uitzet bij bevriezing en de bovenliggende grondlaag omhoogduwt. Centraal in een pingo bevindt zich een kern van zuiver ijs. Pingos kunnen aanzienlijke afmetingen bereiken, met hoogtes tot wel 90 meter en diameters van meer dan 800 meter. De vorm is meestal cirkelvormig of ovaal. Wanneer de bovenliggende grondlaag barst, wordt de ijskern blootgesteld aan dooi, wat kan leiden tot het instorten van de pingo en de vorming van een krater of meer. Relicten van ingestorte pingos, herkenbaar aan circulaire wallen, komen voor in gebieden waar vroeger permafrost aanwezig was en kunnen dienen als indicatoren voor vroegere klimaatomstandigheden.
Soorten pingos
Er worden hoofdzakelijk twee typen pingos onderscheiden: closed-system (hydrostatische) pingos en open-system (hydraulische) pingos. Closed-system pingos komen voor in gebieden met aaneengesloten permafrost, vaak op de plek van voormalige meren. Hierbij bevriest water dat ingesloten raakt tussen de permafrost en een ondoordringbare laag, wat leidt tot opwaartse druk. Open-system pingos ontstaan in gebieden met onderbroken permafrost, waarbij grondwater vanuit een externe bron, zoals een aquifer, onder druk omhoog wordt gestuwd en bevriest.
Vergelijkbare termen
Ijsterras
Gebruikte bronnen: