pH-waarde
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De pH-waarde is een maat voor de zuurgraad of alkaliteit van een vloeistof of materiaal, uitgedrukt op een logaritmische schaal van 0 tot 14.
Omschrijving
De pH-waarde is een belangrijke parameter in diverse toepassingen binnen de bouw, waaronder bij materialen zoals beton, mortel en in grond- en systeemwater. Een waarde van 7 geldt als neutraal. Waarden lager dan 7 duiden op een zure oplossing, terwijl waarden hoger dan 7 alkalisch (basisch) zijn. De pH-waarde is gerelateerd aan de concentratie van waterstofionen (H+) in een oplossing.
pH in de bouw
In de bouwkunde is de pH-waarde relevant bij de beoordeling en het gebruik van verschillende materialen en in diverse omstandigheden. Cementgebonden materialen, zoals beton en mortel, hebben doorgaans een hoge pH-waarde (>10), met uitgehard beton dat een pH van circa 12 tot 14 kan bereiken. Deze hoge alkaliniteit is cruciaal voor de bescherming van wapeningsstaal tegen corrosie, doordat een passiveringslaag op het staal wordt gevormd. Wanneer de pH in het beton daalt, bijvoorbeeld door carbonatatie, kan deze bescherming verloren gaan en corrosie optreden.
Ook de pH van de bodem en het grondwater is van belang bij bouwprojecten, met name voor funderingen. Tabelgrenswaarden voor pH in grondwater worden gehanteerd om de agressiviteit voor beton te bepalen en de juiste milieuklasse vast te stellen. Daarnaast speelt de pH-waarde een rol bij de opname van voedingsstoffen in de bodem, wat relevant kan zijn voor groenvoorziening rondom gebouwen. Zelfs in cv-installaties is de pH-waarde van het systeemwater belangrijk; een te lage pH kan stalen onderdelen aantasten, terwijl een te hoge pH aluminium delen kan beschadigen.
pH en corrosie
Corrosie van wapeningsstaal in beton is een veelvoorkomend duurzaamheidsprobleem. In een gezond, alkalisch betonmilieu (pH circa 12-13) is het staal beschermd door een passiveringslaag. Deze laag voorkomt dat het ijzer in oplossing gaat. Echter, door processen zoals carbonatatie, waarbij kooldioxide uit de lucht reageert met stoffen in het beton, kan de pH dalen tot onder de 9. Bij deze lagere pH-waarde is de passiveringslaag niet langer effectief, waardoor het staal kan gaan roesten. Roest heeft een groter volume dan staal, wat kan leiden tot scheurvorming en afbrokkelen van het beton. Ook chloride-indringing, vaak voorkomend in kustgebieden of door dooizouten, kan corrosie veroorzaken, zelfs bij een hogere pH-waarde.
Vergelijkbare termen
zuurgraad
Gebruikte bronnen: