Oxidatie
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Oxidatie is een chemisch proces waarbij een stof elektronen afstaat, wat kan leiden tot de vorming van oxiden; dit proces is een van de halfreacties binnen een redoxreactie.
Omschrijving
In de bouw manifesteert oxidatie zich vaak als corrosie, met name bij metalen zoals ijzer en staal, waarbij roest ontstaat door blootstelling aan zuurstof en vocht. Corrosie tast de sterkte van metalen componenten zoals bouten en verankeringen aan, wat de structurele integriteit kan verminderen. Ook andere materialen zoals zink, keramiek en kunststoffen kunnen corroderen. Factoren zoals zoute zeelucht, brandvertragers, rook, meststoffen en dooizout kunnen corrosie versnellen. Naast metalen kan oxidatie ook voorkomen bij andere materialen, zoals de verkleuring van rivierklei door oxidatie van ijzerdeeltjes of veenoxidatie waarbij veen afbreekt in contact met zuurstof, wat leidt tot bodemdaling.
Oxidatie en corrosie
Corrosie is een overkoepelende term voor de aantasting van materialen door reactie met hun omgeving, waarvan roest een specifieke vorm is die ontstaat door oxidatie van ijzer of staal in aanwezigheid van water en zuurstof. Bij veel non-ferrometalen, zoals aluminium, zink en chroom, vormt de oxidatielaag juist een beschermende barrière tegen verdere corrosie. Dit effect wordt soms bewust gecreëerd, bijvoorbeeld door het anodiseren van aluminium. Bij metalen met ijzer, zoals staal, is de gevormde ijzeroxidelaag (roest) poreus en brokkelt af, waardoor het corrosieproces voortschrijdt en het materiaal aantast. Bij wapeningsstaal in beton kan roestvorming leiden tot afbrokkeling en scheurvorming van het beton, een fenomeen dat bekend staat als betonrot. Oxidatie kan ook bij hoge temperaturen optreden zonder aanwezigheid van vocht, waarbij oxideschillen ontstaan die bij temperatuurverschillen kunnen afbreken.
Preventie en bescherming
Om oxidatie en corrosie te voorkomen, worden diverse methoden toegepast. Beschermende coatings, zoals lak, poedercoating of verzinken, isoleren het metaal van zuurstof en vocht. Bij verzinken biedt het zink, met een lagere potentiaal dan ijzer, kathodische bescherming, waarbij het zink corrodeert in plaats van het ijzer. Ook het legeren van metalen met elementen zoals chroom (bij roestvast staal) kan de oxidatieweerstand aanzienlijk verhogen door de vorming van een stabiele oxidehuid. Regelmatige inspectie en onderhoud zijn essentieel om beginnende corrosie tijdig te detecteren en aan te pakken. Bij betonrot door wapeningscorrosie kan specialistische interventie nodig zijn.
Vergelijkbare termen
Roestvorming
Gebruikte bronnen: