Oud-Hollandse pan
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De Oud-Hollandse pan, ook wel holle pan of S-pan genoemd, is een traditionele keramische dakpan met een karakteristieke golvende, S-vormige profiel.
Omschrijving
De Oud-Hollandse pan is een type dakpan dat al eeuwenlang in Nederland wordt toegepast en bijdraagt aan een authentieke, vaak landelijke uitstraling van daken. De pan heeft een duidelijke golfvorm, die ontstaat doordat het waterafvoerende gedeelte gebogen is. Dit type pan is geschikt voor daken met een minimale helling van 25 graden, eventueel lager met een onderdak. De pan werd oorspronkelijk met de hand gemaakt en later met een strengpers, waarbij de sluiting aan boven- en zijkant alleen uit overlapping bestond (een 'wel'). Latere varianten, zoals de Verbeterde Hollandse pan (VHP) en Opnieuw Verbeterde Hollandse pan (OVH), werden voorzien van extra sluitingen door middel van groeven en rillen. De Oud-Hollandse pan geeft het dak een duidelijk golvend uiterlijk en wordt vaak toegepast bij historische en monumentale panden.
Materialen en kleuren
Oud-Hollandse pannen worden traditioneel gemaakt van gebakken klei. Ze zijn verkrijgbaar in diverse kleuren en afwerkingen, waaronder natuurrood, blauw gesmoord, en gepatineerde varianten zoals oud blauw en oud rood, die de pan een historisch uiterst geven. Gesmoorde pannen krijgen hun blauwgrijze kleur door een specifiek bakproces waarbij zuurstof wordt onttrokken.
Plaatsing
De plaatsing van Oud-Hollandse pannen vereist specifieke aandacht, mede doordat de oorspronkelijke pannen geen kop- en zijsluitingen hadden. Moderne varianten van de Oud-Hollandse pan zijn vaak voorzien van een nagelgat en ophangneus voor bevestiging aan panlatten. De panlatten worden horizontaal op verticaal lopende tengels bevestigd. Een correcte verankering van dakpannen is vastgelegd in normen zoals NEN 6707 om windweerstand te garanderen. Bij het leggen van dakpannen vormen de pannen, mits goed geplaatst en overlappend, een waterdicht en windvast geheel.
Vergelijkbare termen
Kruispan |
Muldenpan
Gebruikte bronnen: