Meanderende rivier
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een meanderende rivier is een rivier met een enkele stroomgeul die in kronkels door het landschap stroomt, waarbij de bochten zich verplaatsen door erosie aan de buitenbochten en sedimentatie aan de binnenbochten.
Omschrijving
Meanderende rivieren kenmerken zich door hun bochtige, slingerende loop, ook wel meanders genoemd. Dit patroon ontstaat door de voortdurende dynamiek van watererosie en sedimentatie. In de buitenbocht van een kronkel, waar het water sneller stroomt, vindt erosie plaats. Aan de binnenzijde van de bocht, waar de stroming trager is, bezinkt materiaal zoals zand, grind en klei. Dit proces zorgt ervoor dat de bochten in de loop van de tijd groter worden en zich verplaatsen. Uiteindelijk kan een meander worden afgesneden, waardoor een hoefijzervormig meer ontstaat.
Ontstaan en dynamiek
Meanders ontstaan niet van de ene op de andere dag, maar zijn het resultaat van een langdurig natuurlijk proces. De bochten worden steeds wijder doordat in de buitenbocht materiaal wordt weggespoeld (erosie) en aan de binnenbocht materiaal wordt afgezet (sedimentatie). De oever waar erosie optreedt wordt stootoever genoemd, en de oever waar materiaal wordt afgezet heet de glij-oever. Door dit proces wordt de rivier steeds langer en kunnen bochten uiteindelijk samenkomen en worden afgesneden, wat leidt tot een dode rivierarm of hoefijzermeer.
Kenmerken in het landschap
Meanderende rivieren komen vaak voor in laaglanden waar de helling van het landschap klein is. Naast de karakteristieke bochten kunnen meanderende rivieren ook gepaard gaan met kenmerken als hoge oeverwallen en lage kommen. De loop van de rivier kan, ondanks het meanderende uiterlijk, tegenwoordig op veel plaatsen vastliggen door menselijk ingrijpen zoals kribben en dijken, hoewel er ook initiatieven zijn om meanders te herstellen.
Gebruikte bronnen: