Kracht
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
In de bouwkunde is kracht een invloed die op een constructie werkt en in staat is deze te vervormen of de bewegingstoestand te veranderen (versnellen of vertragen).
Omschrijving
Kracht is een fundamenteel begrip in de bouwkunde en civiele techniek. Het wordt gedefinieerd als een actie op een lichaam met een bepaalde richting, zin en grootte. Volgens de tweede wet van Newton is kracht het product van massa en versnelling (F = m * a). Kracht is een vectorgrootheid en wordt vaak weergegeven met een pijl, waarbij de lengte de grootte aangeeft, de richting de werklijn volgt en het begin- of eindpunt het aangrijpingspunt is. In de bouwpraktijk worden de krachten die op een constructie werken meestal belastingen genoemd. Belastingen kunnen permanent aanwezig zijn (zoals het eigen gewicht van de constructie) of veranderlijk (zoals wind of verkeer). Het is essentieel dat een constructie ontworpen wordt om deze belastingen, oftewel krachten, veilig te kunnen dragen.
Eenheden van kracht
De standaardeenheid voor kracht in het SI-stelsel is de Newton (N). Eén Newton is de kracht die nodig is om een massa van 1 kg een versnelling van 1 m/s² te geven. In de bouwkunde wordt vaak met grotere krachten gewerkt, waardoor de eenheid Kilonewton (kN) veel gebruikt wordt. Een Kilonewton is gelijk aan 1000 Newton.
Soorten krachten in de bouwkunde
In bouwconstructies komen verschillende soorten krachten voor. Enkele veelvoorkomende typen zijn:
* Trekkracht: Een kracht die materialen uit elkaar probeert te trekken, zoals bij kabels in een hangbrug.
* Drukkracht: Een kracht die materialen in elkaar probeert te duwen of samen te drukken, belangrijk bij elementen zoals kolommen en muren.
* Schuifkracht (of dwarskracht): Een inwendige kracht die loodrecht op de as van een constructiedeel werkt en afschuiving kan veroorzaken.
* Momentkracht (of buigmoment): Een kracht die een draaiend effect veroorzaakt rond een punt of as, essentieel bij het berekenen van de stabiliteit en sterkte van constructies zoals balken.
* Normaalkracht: De loodrechte component van een reactiekracht die op een voorwerp werkt, vaak gebruikt om inwendige druk- of trekkrachten aan te duiden.
* Spatkrachten: Zijwaarts gerichte horizontale krachten die optreden bij schuine of gebogen constructiedelen, die dragende elementen naar buiten kunnen duwen.
Deze krachten, zowel uitwendige belastingen als inwendige krachten in de constructie, moeten worden berekend om te zorgen voor voldoende sterkte, stijfheid en stabiliteit van het bouwwerk.
Vergelijkbare termen
Belasting
Gebruikte bronnen: