Kozijnen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een kozijn is een raamwerk, meestal van hout, metaal (zoals aluminium of staal) of kunststof, dat in een muuropening wordt geplaatst om een raam, deur of ander element te dragen en de aansluiting met de muur af te werken.
Omschrijving
Kozijnen vormen een essentieel onderdeel van zowel binnen- als buitenwanden in een gebouw. Ze bestaan uit geprofileerde stijlen (verticale delen) en dorpels (horizontale delen: onder-, boven- en tussendorpels of kalven). Kozijnen zijn over het algemeen niet-dragend, wat betekent dat de bouwkundige constructie boven de opening, zoals een latei of ontlastingsboog, de belastingen opvangt. Het kozijn fungeert als drager voor vaste of beweegbare delen zoals ramen, deuren, panelen of glas. Naast het bieden van ondersteuning, dragen kozijnen bij aan de isolatie (thermisch en akoestisch), wind- en waterdichtheid, veiligheid (inbraakwering) en de esthetiek van het gebouw. Kozijnen worden vaak op maat gemaakt en nauwkeurig geplaatst om problemen zoals luchtlekken of vochtinfiltratie te voorkomen.
Materialen en Soorten
Kozijnen worden vervaardigd uit diverse materialen, elk met specifieke eigenschappen. Veelvoorkomende materialen zijn hout, kunststof (vaak PVC), aluminium en staal. Houten kozijnen, zowel van zacht- als hardhout, staan bekend om hun natuurlijke uitstraling en bewerkbaarheid, maar vereisen regelmatig onderhoud zoals schilderen. Kunststof kozijnen zijn populair vanwege hun lange levensduur, onderhoudsarm karakter en goede isolatiewaarde. Aluminium kozijnen zijn sterk, slank en roestvast, vaak gebruikt in moderne ontwerpen en voor grote glaspartijen, en eveneens onderhoudsarm. Stalen kozijnen zijn zeer sterk en duurzaam. Naast het materiaal onderscheidt men kozijnen op basis van hun functie en het type element dat ze bevatten, zoals raamkozijnen, deurkozijnen of puien (een combinatie van ramen, deuren en panelen).
Plaatsing en Onderhoud
De plaatsing van kozijnen vindt doorgaans plaats tijdens de bouwfase. Traditioneel werden houten kozijnen in Nederland vaak al in de ruwbouwfase ingemetseld, deels vanwege hun historische dragende functie. Tegenwoordig worden montagekozijnen, al dan niet met een stelkozijn, vaker later in het bouwproces geplaatst om beschadigingen te voorkomen en prefabricage mogelijk te maken. Onderhoud is belangrijk voor de levensduur en functionaliteit van kozijnen. Dit omvat bij houten kozijnen het periodiek inspecteren en schilderen van het verfsysteem, kitvoegen, hang- en sluitwerk en beglazingsbanden. Kunststof en aluminium kozijnen vergen over het algemeen minder onderhoud.
Vergelijkbare termen
Raamwerk
Gebruikte bronnen: